بررسي تحليلي قرآن شماره 77 موزه آستان قدس رضوي وتطبيق آن با قرآن هاي دوره سلجوقي

Analytical Review of Quran No. 77 in Astan Ghods Razavi Museum and its Adaptation to the Seljuk Period

سير تحول هنر قرآن آرايي و ترجمه تا دوره سلجوقيان، روند طبيعي خود را طي كرد. اين روند در عصر سلجوقيان از نظر كمي و كيفي شتاب مضاعفي يافت، به طوري كه هم اكنون فقط در گنجينه مصاحف آستان قدس رضوي تعداد 1084 نسخه خطي نفيس قرآن منتسب به عصر سلجوقي موجود است كه قرآن شماره 77 يكي از آن ها است. مسئله اين مقاله اين است كه ويژگي هاي قرآن آرايي و ترجمه در عصر سلجوقيان چه بود و قرآن شماره 77 موزه آستان قدس با كدام يك از اين ويژگي ها هم خواني دارد. دلايل اينكه اين قرآن متعلق به دوره سلجوقيان است چيست؟ نتايج به دست آمده مشخص كرد كه نوع كاغذ و جلد، وجود نقطه و اعراب در خط، خط متن كوفي دوره تكامل، خط نسخ ترجمه، ترجمه تفسيري در زير آيات، وجود شمسه هاي حاشيه اثر و شيوه ضبط حروف و واژگان در ترجمه، از جمله دلايل تعلق اين قرآن به عصرسلجوقي است و محل كتابت آن با توجه به ويژگي هاي دستوري و لهجه اي، مربوط به خراسان (ماوراءالنهر) است.

The course of the evolution of the art of decoration of Holy Quran and its translation traversed its natural process till the Seljuk period. This process accelerated in the Seljuk period twice، quantitatively and qualitatively، to such extend that، at the present، there are 1،084 precious manuscripts of the Quran In book treasure of Astan Ghods Razavi attributed to the Seljuk period; Quran 77 is one of these precious works of art. The present article investigates the characteristics of the art of decoration of Holy Quran in the Seljuk period، and aims at finding out which of these characteristics Quran 77 is compatible with، regarding the art of book decoration aspect. It also studies the reasons why Quran 77 belongs to the Seljuk period. The results demonstrated that the type of paper and cover، the existence of the dots and diacritics in writing، Kofi calligraphy in the evolutionary period، interpretive translation under verses، the existence of the margin of the work، as well as the method of writing the words and vocabulary in translation are among the reasons why Quran 77 is estimated to belong to the Seljuk period and the place of its writing is predicted to be in Khorasan (Transoxiana) due to the syntactic properties and accent features of Khorasan (Transoxiana).