پژوهشي در جايگاه ارزشي تجويد و سهم آن در خوشخواني و تغني قرآن كريم

The Functions of Intellect and Rationality in Nahj al-Balagha

امروزه يكي از اركان اصلي تغني و زيباخواني قرآن كه مورد توجه جدي قاريان و مخاطبان ايشان است، به كارگيري قوانين تجويدي در كنار ديگر مولفه هاي موثر مانند «صوت و لحن» و رعايت «وقف و وصل» در تلاوت قرآن است. قرائني تاريخي ـ روايي، كاربرد هنرهاي صوتي را در قرائت قرآن مورد تاييد قرار داد ه اند اما در رابطه با جايگاه احكام تجويدي در خوشخواني قرآن، اختلاف نظر است. عده اي، به ويژه اهل سنت، با تكيه بر حديث «سبعه احرف»، با قداست بخشي به قرائت هاي گوناگون، چه اختلاف الفاظ (فرش الحروف) و چه اصول قرائت ( احكام تجويدي) ـ كه در دوره هاي گوناگون بر زبان قاريان مشهور جاري بوده است ـ آن ها را برگرفته از تعاليم پيامبر(ص) دانسته اند. اين پژوهش با بررسي هاي تاريخي و مصداقي نشان مي دهد كه عمده قواعد تجويدي، زائيده عواملي همچون لهجه هاي عربي بوده و به تدريج قداست يافته است و نمي توان براي اغلب قوانين آن همچون ادغام، فتح، اماله و مد جايگاه شرعي قائل شد.

In Nahj al-Balagha، people have been invited to rationality، and some roles have been identified for intellect and rationality. These roles are not expressed explicitly، but implicitly in the words of Imam Ali (PBUH). This study aims to investigate and organize these items and، also، consider the functions of rationality and intellect through applying a descriptive analytical method in four categories: 1) the Relationship of human and God: the functions of intellect to know God and His commands and to set the scene to have relationship to Him; 2) the Relationship of human to himself: the functions of intellect to recognize good and bad behaviors; 3) the Relationship of human to other people، and 4) the Relationship of human to the nature and world: the functions of intellect to know the world to think about the power of God. In general، the functions of intellect in Nahj al‌-‌Balagha are divided into two categories: The first is “theoretical intellect” that leads to the growth of human knowledge and the second is “practical intellect” which leads to the growth of society.