ژئوپلتيك هويت و تأثير آن بر راهبرد امنيتي ايران و عربستان در تحولات يمن

Geopolitic Identity and its Impact on Security Stretegies of Iran – Saudi Arabia in the Yemeni crisis

تحولات يمن آثار و پيامدهاي قابل توجهي بر سياست و امنيت منطقه‌اي و حتي فرامنطقه‌اي برجا گذاشته است. اولين نشانه منطقه‌اي آن را مي‌توان در ارتباط با رفتارهاي مختلف دو بازيگر عمده منطقه يعني ايران و عربستان مورد توجه قرار داد. بر اين اساس سؤال اصلي نوشتار حاضر اين است كه ژئوپلتيك هويت چه تأثيري بر الزامات و راهبرد امنيتي ايران و عربستان در منطقه داشته و اين عامل چه نوع الگوي رفتاري را براي اين دو كشور در مورد تحولات يمن رقم زده است؟ فرضيه اين است كه هويت شيعي، انقلابي و استكبارستيز ايران از يك طرف و هويت سني، پادشاهي و طرفدار غرب عربستان از طرف ديگر، باعث گسترش رقابت‌هاي ژئوپلتيكي در منطقه خاورميانه به خصوص به شكل تعارض و جنگ سردي بين اين دو كشور در يمن شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه هويت مذهبي تأثيرگذارترين عامل بر روابط عربستان و ايران بوده، به طوري كه عربستان نگران اعتراضات و خيزش اقليت شيعه خود به ويژه پس از تعميق و گسترش بحران يمن بوده است. از اين رو برخلاف رويكرد امنيتي هويت محور و مشاركتي ايران در حل منازعات منطقه، عربستان با حمايت و دخالت قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي بويژه آمريكا رويكرد تهاجمي را براي تأمين امنيت خود در پيش گرفته است، بدين منظور براي تبيين دقيق ­تر موضوع تلاش مي‌گردد با بهره‌گيري از تئوري سازه‌انگاري فرضيه پژوهش در قبال تحولات يمن به آزمون گذاشته شود.

The Yemeni crisis has had significant effects and consequences on the regional and international policy and security. The frist regional impact is evident in different approaches of two main effective actors of the region namely Iran and Sausdi-arabia. Accordingly، the main question is that what affects the geopolitical identity behavioural pattern and security strategy and requirements of Iran and Saudi Arabia against the Yemeni crisis. The hypothesis is that Shiite، anti-arrogance، and revolutionary identity of Iran on one hand، and Sunni religious، Kingdom system، and wahhabism system and West advocacy of Saudi Arabia on the other hand، have been the most important factors affecting the development of geopolitical conflicts in the Middle East، especially in conflict and cold war between the two countries in Yemen. The results show that religious identity، among other factors، is the most influential factor in relations between Saudi Arabia and Iran in facing Yemen crisis. Saudi Arabia has been always concerned about the protests and uprisings of their Shiite minority in their country، especially after the crisis in Yemen. Hence، contrary to the security of identity-based of Iran and its participatory approach in solving regional conflicts، Saudi Arabia، with the support and involvement of extra-regional powers، especially America، has adopted an aggressive approach to their own security. The present study attempts to explain the issue more accurate by applying constructivism theory and testing research hypothsis in relation to the Yemen problems.