بررسي تاثير اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي بيماران تحت جراحي پيوند كليه

THE EFFECT OF THE IMPLEMENTATION OF FAMILY-CENTERED EMPOWERMENT MODEL ON THE QUALITY OF LIFE FOR KIDNEY TRANSPLANT PATIENTS

پيش‌ زمينه و هدف: پيوند كليه يكي از درمان‌هاي اصلي بيماران با مرحله نهايي بيماري كليه مي‌باشد. پيوند كليه اگرچه مي‌تواند موجب بقاي طولاني و كاهش هزينه گردد، اما عاري از عوارض نبوده و كيفيت زندگي فرد را تحت تأثير قرار مي‌دهد. با توجه به اين‌كه ارتقاء كيفيت زندگي در اين بيماران از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، لذا اين مطالعه باهدف تعيين تأثير اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي بيماران پيوند كليه مراجعه‌كننده به درمانگاه پيوند مركز آموزشي درماني بيمارستان امام خميني (ره) اروميه در سال 1395 انجام گرفت. مواد و روش كار: پژوهش حاضر يك كارآزمايي باليني با دو گروه مداخله و كنترل بود كه بر روي 60 بيمار و 60 عضو فعال خانواده واجد معيارهاي ورود مراجعه‌كننده به مركز پيوند مركز آموزشي درماني امام خميني (ره) اروميه در سال 1395 انجام شد. پس از نمونه‌گيري به روش در دسترس، نمونه‌ها به‌طور تصادفي به دو گروه مداخله (30 بيمار همراه با 30 عضو فعال خانواده) و كنترل (30 بيمار و 30 عضو فعال خانواده) تقسيم شدند. ابزارهاي پژوهش، پرسش‌نامه اطلاعات جمعيت شناختي و پرسشنامه اختصاصي پيوند كليه KTQ25 بود كه در دو مرحله قبل و بعد از اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور تكميل شد. براي گروه مداخله الگوي توانمندسازي خانواده محور در چهار محور تهديد درك شده، مشكل‌گشايي، مشاركت آموزشي و ارزشيابي در قالب 11 جلسه آموزشي گروهي و پيگيري به مدت 2 ماه انجام گرفت. به‌منظور تحليل داده‌ها از آمار توصيفي و استنباطي استفاده شد. يافته‌ها: در اين مطالعه نتايج آزمون آماري تي مستقل نشان داد كه بعد از مداخله، بين ميانگين نمره كيفيت زندگي گروه مداخله و كنترل تفاوت آماري معني‌دار وجود داشت (0/0001>p). ميانگين نمره كل كيفيت زندگي در گروه مداخله قبل از مداخله 1/05±3/97 بود كه بعد از مداخله به 0/77±5/80 افزايش يافت كه اين تفاوت معني‌دار بود (0/0001>p). آزمون t مستقل نشان داد كه ميانگين نمره كل كيفيت زندگي بين گروه مداخله و كنترل پس از مداخله تفاوت معني‌دار دارد (0/05>p). بحث و نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشان داد كه اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي بيماران پيوند كليه مؤثر است. بنابراين ايجاد يك برنامه مراقبتي جامع با حضور خانواده‌ها همراه با پيگيري مداوم براي بيماران پيوند كليه پيشنهاد مي‌شود.

Background & Aims: Renal transplantation is one of the main treatments for patients with end stage renal disease. Although transplant can lead to a better quality of life, long term survival and reduce costs, but not free from of complications. Due to the promotion of quality of life and awareness of complications and self-care these patients is special important, Therefore, this study was carried out to determine the effect of family-centered empowerment model on the quality of life of the kidney transplantation patients reffered to the the Urmia Imam Khomeini University hospital in 2016. Material & Methods: This research is a quesi-experimental study in two groups of experimental and control that accomplished on 60 kidney transplant patients and 60 active member of family met the inclusion criteria reffered to the Urmia Imam Khomeini University hospital transplantation center in 2016. After sampling by purposive, subjects (60 patients) were randomly assigned to experimental (30 patients and 30 active member of family) and control (30 patients and 30 active member of family) group. The research tools were demographic and kidney transplant questionnaires (KTQ25).For experimental group, family-centered empowerment model was implemented with four dimensions of perceived threat, problem solving, educational partnership and evaluation, and control group were care by the kidney transplant part usual care. Data were analyzed using descriptive and analytic statistic with SPSS version 20. Result: The mean total score of quality of life in experimental group before intervention was (3.97±1.05) and after intervention was (5.80±0.77) that was statistically significant (p=0.0001). Independent t-test revealed that there was statistically significant difference between the mean total score of quality of life in between experimental and control group after intervention (p<0.05). Conclusion: In general, performing family-centered empowerment model is effective on quality of life promotion self-efficacy, in kidney transplant patients.