تعيين و بررسي عوامل موثر بر تجارت درون صنعت ميان ايران و كشورهاي منطقه آسياي جنوب غربي (مطالعه موردي محصولات صنايع شيميايي)

Determinants of Intra-industry Trade Case study: Iran & Southwest Asian Countries

مقاله حاضر به اندازه­ گيري و بررسي عوامل موثر بر تجارت درون صنعت به صورت يك طرفه ميان ايران و كشورهاي آسياي جنوب غربي طي 1992 تا 2005 با استفاده از روش داده­ هاي تابلويي مي­ پردازد. براي اين منظور ابتدا با كمك شاخص معروف گروبل و لويد، ميزان تجارت درون صعت يك­بار براي تمام گروه­ هاي كالايي و يك­بار براي تنها براي گروه محصولات شيميايي تحت نظام طبقه بندي هماهنگ HS محاسبه گرديده و به عنوان متغيرهاي وابسته در تخمين مدل مورد استفاده قرار گرفته است. در اين مقاله عوامل خاص در قالب الگوي جاذبه مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين عوامل عبارتند از: توليد ناخالص داخلي، مسافت جغرافيايي ميان دو شريك تجاري، متغير ليندر، اثر همگرايي اقتصادي، متغير جمعيت دو شريك، عامل نرخ ارز و متغير عدم توازن تجاري. در نهايت نتايج حاصل از اين تخمين به صورت زير حاصل شد: متغيرهاي توليد ناخالص داخلي ايران و كشورهاي آسياي جنوب غربي، اثر همگرايي با اتحاديه­ GCC ميان ايران و هريك از اين كشورها و همچنين اثر ليندر داراي ارتباط مثبت با iit مي ­باشند. متغيرهاي نرخ ارز، عدم توازن تجاري و اثر مسافت كه از طريق متغير مجازي هم­مرزي سنجيده شده ­است، داراي ارتباط منفي و قابل انتظار با iit بودند.

This paper is exploring the determinants of Intra-Industry Trade (IIT) between Iran and Southwest Asian countries. Within the framework of Gravity Model, we use Grubel & Lioyd index to measure the volume of IIT for Chemical products from 1992 to 2005. Based on theoretical studies, Country and Industry-Specific factors collectively determine the composition of Intra-Industry Trade among trade partners. Empirical studies however show that in developing countries, National fundamentals are more significant in the explanation for the pattern of IIT. Such elements are GDP, Demographic variable, Geographic Distance, Linder Variable, Economic Convergence, and Exchange rate. Our research confirmed that, GDP, Economic convergence, and the Linder Variable have positive effect on Intra-Industry Trade between Iran and its trading partners in Southwest Asia, whereas Exchange rate and Distance inversely influence IIT