طرح هاي نظامي و راه سازي روسيه تزاري در ايران

در سده هاي اخير، برقراري و حفظ مناسبات با روسيه، به عنوان قدرتي بزرگ در همسايگي ايران، جايگاهي ويژه در سياست خارجي ايران داشته است. بررغم طبيعت چندوجهي روابط بين اين دو كشور، توسعه طلبي، تهديدات نظامي و مداخلات روسيه همواره يكي از موجبات نگراني ايران بوده است. مقاله كنوني ترجمه و بررسي سندي سرّي درباره بخشي از طرح هاي نظامي روسيه در ايران است كه در 1909 م به دست عوامل اطلاعاتي بريتانيا افتاد. بررسي اين طرح در بستر طرحهاي نظاميِ منسوب به روسيه، براي توسعه طلبي در قلمرو ايران و نيز به خطر انداختن منافع بريتانيا در هندوستان، افزون بر نشاندادن برنامه پيشروي روسيه به سوي خليج فارس در 1907 ، آشكار مي سازد كه در سرمايه گذاري سنت پترزبورگ در طرح هاي راه سازي در ايران، اهداف نظامي جايگاهي ويژه داشت؛ ديگر آن كه با انعقاد توافقنامه 1907روسيه بريتانيا، نقشه جنگي مذكور كه اساسا عليه منافع بريتانيا بود، در عمل در جنگ جهاني اول برضد - مليون ايران و قدرتهاي مركزي به كار گرفته شد.