مواضع مدرسيان عثماني در قبال مساله تشيع در آناتولي و يورش ياووز سليم به ايران

از زمان ظهور دولت شيعي صفوي در ايران، تشيع علاوه بر آل عثمان به مساله اي جدي و مهم براي طبقۀ علما و مدرسيان قلمرو اين دولت تبديل شد. نفوذ معنوي خاندان صفوي در ميان بخش قابل توجهي از ساكنان آناتولي در اين مقطع زماني، ناظران مدرسي را به اين نتيجه رسانده بود كه اين سرزمين در آستانه تغيير مذهب از تسنن به تشيع قرار گرفته است. در شرايطي كه اين مهم به معني بي نتيجه بودن فعاليتهاي تبليغي و مدرسي ادوار پيشين بود، راه حل عاجل از نظر قاطبۀ اين مدرسيان برخورد خشونت آميز و تقابلي از سوي دولت عثماني با گروههاي هوادار صفويان در آناتولي بود. از اين رو، مدرسيان مشهور و تأثيرگذار درصدد برآمدند با ايجاد جو رواني و تبليغي و نيز با بهره گيري از صدور فتاواي ضد شيعي صفوي، دولت عثماني را به تقابل نظامي با شيعيان آناتولي و صفويان برانگيزانند. به رغم همه اين تلاشها، بايزيد دوم از ستيز مستقيم با دولت نوپاي صفوي روي برتافت و ضمن برخورد با برخي مظاهر شيعي، محدوديتهايي را براي هواداران صفويان و شاه اسماعيل به وجود آورد. اما با روي كار آمدن سليم اول و انگيزه هاي سياسي و شخصي او براي جدال با شيعيان و صفويان براي تثبيت قدرت خود، اوضاع را به گونه اي پيش برد كه مدرسيان توانستند با كنشهاي خود زمينه لازم را براي يورش نظامي عثماني به ايران و شيعيان فراهم آورند. بر اين اساس بخشي از دلايل وقوع جنگ چالدران را بايد در موضع گيريهاي مدرسيان در قبال رشد گرايشهاي شيعي در آناتولي و ظهور دولت شيعي صفوي جستجو كرد.