جستجوي كهن ترين منابع تاريخي دو تلميح ادب فارسي: خم عيسي و رشته مريم

“The Study of the Most Ancient Sources of Two Literary Allusions: “Khom-e-Isa” and “Resht-e-Maryam

در تحقيقات مربوط به تلميح، يافتن كهن ترين منابع براي تلميحات معمول است و راه را بر مطالعات بعدي هموارتر مي كند. موضوع مقاله حاضر، بررسي و معرفي سرچشمه هاي دو تلميح «خم عيسي» و «رشته مريم» در منابع كهن است. اين پژوهش با روش كتابخانه اي و استنادي و با هدف دستيابي به قديمي ترين منابع كه تاكنون از ديد محققان پوشيده مانده، انجام گرفته است. بدين منظور پس از به دست دادن تعريف مختصري از تلميح، به سابقه پژوهش در اين زمينه پرداخته و با توجه به منابع رايج و دانسته هاي كنوني، تازگي و بايستگي اين پژوهش را نشان داده ايم. سپس با آوردن نمونه هايي از كاربرد اين دو تلميح در ديوان هاي شعر فارسي، منابعي را كه تاكنون بدانها ارجاع مي شده معرفي كرده ايم و اشكالي را كه اتكا به اين منابع در تفسير بيتي از مثنوي پيش آورده باز نموده ايم. آنگاه به معرفي اناجيل اپوكريفائي پرداخته ايم كه منابع نويافته از شمار اين اناجيل هستند و سرانجام دو منبع بسيار كهن را كه هر يك چند قرن از منابع كنوني قديم ترند، همراه با روايت هاي مربوط معرفي كرده ايم. نتيجه اين پژوهش لزوم توجه به منابع غير رسمي ديني را در اين گونه تحقيقات ادبي نشان مي دهد.

In studies of sources of references of allusions, finding the most ancient resources and references is a common academic pursuit. This pursuit is devised to facilitate the path of further academic studies. The present study identifies and investigates ancient sources of “Khom-e- Isa” and “Resht-e-Maryam”, two literary allusions in the Persian Literature. The present study utilizes document and survey analysis as its research methodology and its research objective is to identify the most ancient resources regarding these two allusions. After defining allusion academically, the present study reviews the history of researches about allusion in the Persian Literature. These definition and reviews alongside current studies and bibliography on the issue of literary allusions in the Persian Literature attests the significance of the present study. In compiling the literature review, the study has brought examples of utilization of these allusions in poetry anthologies in the Persian Literature. Afterwards, a number of secondary sources have been introduced that interpret the sources of these allusions. When these sources are used to interpret a verse of Rumi’s Masnavi, a literary error is realized. Considering this error and the literature review, the study reviews Apocryphal Gospels. Ultimately two ancient sources, which are way older than the sources introduced in the literature review, have been selected for analysis. The research conclusion of the study attest to the necessity of reviewing nonmainstream and unofficial religious sources in such literary studies.