چند نكتۀ تازه دربارۀ عبداللطيف طسوجي

Notes on Abdullatif-e-Tasouji

با اين‌كه از مرگِ عبداللطيف طسوجي (حدود 1300 ق.)، مترجم پرآوازه و چيره‌دستِ هزار و يك شب، مدت زيادي نگذشته، دربارۀ وقايع زندگي و ساير نوشته‌هاي احتمالي وي اطلاعات اندكي در دست است. در اين جستار ضمنِ بررسي برخي گزارش‌ها دربارۀ عبداللطيف طسوجي، نخست صحت انتساب كتاب برهان جامع به وي مورد بررسي قرار گرفته است و در ادامه ترجمۀ كشف‌الغمه كه يكي از ديگر آثار ناشناختۀ طسوجي است و در جايي به آن اشاره نشده، نمايانده شده است. افزون بر اين‌ها نامه‌اي به خط عبداللطيف طسوجي كه براي ناصرالدين‌شاه قاجار از نجف فرستاده و يك سند معتبر دربارۀ زندگاني اوست، آورده شده است. در مقدمه‌هاي چاپ‌هاي گونه‌گونِ كتاب هزار و يك شب، بخش و بهرۀ اندكي به مترجم شهير و چيره‌دستِ اين كتاب، يعني عبداللطف طسوجي اختصاص يافته است؛ به گونه‌اي كه مثلاً در مقدمۀ هزار و يك شب چاپ علي‌اصغر حكمت، افزون بر سخنان طسوجي در مقدمۀ هزار و يك شب كه دربارۀ علت ترجمۀ كتاب است، مطلب ديگري دربارۀ زندگي او وجود ندارد.

Although less than two hundred years have passed from Abdullatif-e- Rasouji’s death, the skilled and famous translator of One Thousand and One Nights, Scholars do not have any access to his writings other than his translation and his biographical details. In the present study, some details regarding him – which have been extracted from sources such as Tareekh-e-Masoodi – are reviewed. Afterwards, the authorship legitimacy of Borhan-e-Jameh and translation of Kashfolghoma are investigated so that it can be clarified whether they were authored by Tasouji or not. Furthermore, in the study, Tasouji’s letter to Naser al- Din Shah Qajar has been reviewed as an authentic document for extraction of some of his biographical detail. At the end, the study offers some educated estimation of the exact date of Tasouji’s demise.