نقد كتاب كتابشناسي توصيفي ادبيات تطبيقي در ايران

كتاب‌شناسي‌ها در جايگاه اساسي‌ترين منابع جست‌و‌جو و پژوهش، ياريگر محققان هستند و در اين بين، كتاب‌شناسي‌هايي كه دربارة يك رشته نوپا در كشورمان نگاشته مي­شوند، اهميت دوچندان مي‌يابند. كتاب‌شناسي ادبيات تطبيقي در ايران اثر نعمت‌الله ايران‌زاده و همكاران (1393)، از اين حيث كه آثار عملي و نظري اين حوزه را در زبان فارسي نشان مي‌دهد و جزو نخستين آثار در اين زمينه است، كاري ارزشمند شمرده مي‌شود. گردآورندگان در اثر يادشده بيش از هزار منبع و مدرك با گونه­شناسي‌هاي مختلف را استخراج و توصيف كرده‌اند. گردآوري چنين منابعي مانع از تكرار پژوهش در حوزۀ ادبيات تطبيقي خواهد شد. معرفي آثار ديده­نشده يا كمتر ديده­شده در اين حوزۀ معرفتي، يكي ديگر از دستاوردهاي اين كتاب‌شناسي است. بر اساس پژوهش حاضر و با بررسي تك‌تك مدخل‌هاي اثر از جنبۀ صوري و محتوايي در كنار ارزش‌هاي ياد‌شده، كاستي‌هايي را مي‌توان در اين اثر يافت: جامع ‌نبودن كتاب‌شناسي، ورود آثار نامرتبط با ادبيات تطبيقي به اثر، مشخص نبودن چارچوب زباني كتاب‌شناسي و محدود شدن آن به فارسي، ابهام و نقص در گونه‌شناسي مدارك موجود در كتاب‌شناسي، يكدست نبودن در داده‌پردازي‌هاي كتاب‌شناسي، فقدان يكدستي صوري و محتوايي در چكيده‌ها، مشخص نبودن معيار و ملاك انتخاب آثار به‌علت ابهام در تعريف چارچوب‌مند ادبيات تطبيقي براي اين پژوهش، نبود منابع در انتهاي اثر، و ضعف در نمايه‌ها كاستي‌هايي هستند كه مي‌توان با رفع آن­ها اثري جامع‌تر و منقح‌تر به جامعۀ علمي و پژوهشگران حوزۀ ادبيات تطبيقي عرضه كرد. در ‌نوشتار پيش ‌رو،‌ضمن تشريح مفصل موارد مذكور، در هر بخش، پيشنهادهايي براي بهبود كيفي اثر ارائه شده است.