كليدواژه :
پديدارشناسي , جامعه‌شناسي معرفت , واقعيت , بيناسوژگي , زيست جهان
چكيده فارسي :
جامعه‌شناسي معرفت كه با شلر و مانهايم در اوايل قرن بيستم مطرح شد، ريشه در تحولات علوم اجتماعي قرن نوزدهم و شكل‌گيري جريان‌هاي مخالف كاركردگرايي و رفتارگرايي داشت. در حوزه‌ي فلسفه نيز هوسرل در ميانه‌ي جريان اثبات‌گرايي رئاليستي و ايده‌آليسم، با اين بحث كه معناي پديدار از هستي جدا نيست، پديدارشناسي را به مثابه بديلي براي هستي‌شناسي و معرفت‌شناسي مطرح كرد و راه سومي براي شناخت جهان باز كرد. راهي كه با گذر از دوگانگي ذهن و عين به منشاء شناخت و شكل‌گيري دانش در زيست‌جهان رسيد و سنت فلسفي را پايه‌گذاري كرد كه جامعه‌شناسي معرفت در سطح جامعه‌شناسانه مي‌تواند به بهترين وجه آن را نمايندگي كند. اما از آن‌جا كه اين بخش از كار هوسرل چنانكه بايد و شايد مورد توجه قرار نگرفته است و بسياري پديدارشناسي را تقدم سوژه بر ابژه در شناخت جهان مي‌دانند آن را در مسيري كاملا متفاوت از جامعه‌شناسي معرفت پيدا مي‌كنند. حال آنكه آثار مانهايم از حضور اين جريان فكري و تداوم آن حكايت مي‌كند. اين مقاله با تفسير و مقايسه‌ي آثار هوسرل و مانهايم، در تلاش است تا پيوندهاي ميان پديدارشناسي و جامعه‌شناسي معرفت را بررسي كند. رويكرد هوسرل نسبت به مساله‌ي ذات و فرارفتن از دوگانگي سوژه و ابژه با مفهوم التفات و همچنين طرح مفهوم زيست جهان و بيناسوژگي و در نهايت تعريف واقعيت به مثابه امري اجتماعي و اعتباري سه محوري است كه اين مقاله حول آن شكل مي‌گيرد. اهميت اين مقاله در شناسايي اين پيوندها و بررسي اين صورت‌ها در حوزه‌ي مطالعات بينارشته‌اي و در شكستن مرزهاي سنتي دانش و توجه به فلسفه در حوزه‌هاي انضمامي‌تر و برقراري پيوند ميان اين حوزه‌ها تعريف مي‌شود.
چكيده لاتين :
The Sociology of Knowledge, firstly presented by Max Scheler and Karl Mannheim during the second decade of 20th century, was rooted in the evolution of the social sciences at the latest years of 19th century and formation of the opposite trends named the functionalism and behaviourism. In the field of philosophy, Edmund Husserl introduced phenomenology as an alternative to the classical distinction between ontology and epistemology, and showed a third way to understand the world based on this argument that the meaning of the phenomena is not separated from its existence. Trying to overcome the duality of subjectivity and objectivity, Husserl, theorizing the concept of life-world as the origin of knowledge, established the philosophical tradition which sociology of knowledge best represented it at the sociological level. But since this part of Husserl’s work has been overly disregarded, many scholars considered phenomenology as transcendental idealism which presumes the priority of subjective knowledge and as a result they understand it in opposition to the sociology in general and sociology of knowledge in partial. However, the works of Mannheim, seeking the relation between thought and social existence, show the continuity of the phenomenological logic in sociology. By interpreting and comparing the works of Husserl and Mannheim, this paper tries to examine the connections between phenomenology and sociology of knowledge. Triple main subjects of this article are firstly the Husserl's approach to the problem of nature and the transition from the duality of the subjectivity and objectivity to the concept of intentionality; secondly, the concepts of life-world and inter-subjectivity, and finally defining the reality as the social and the relational phenomenon.
