فرّه مندي در شاهنامه فردوسي و بحران جانشيني

FARAMANDY/CHARISMA and SUCCESSION CRISIS IN SHAHNAMEH

مسأله جانشيني و وليعهدي شاهان در شاهنامه فردوسي، يكي از مشكلات اساسي در ساختار سياسي آن دولت به شمار مي‌رفت كه در مقاطعي دولت و كشور را با بحران و جنگ داخلي مواجه مي‌ساخت. پادشاهان و بزرگان كشور، بر اساس قاعده‌ي داشتن فرّه ايزدي و نژاد(فرّه شاهي)، دست به انتخاب جانشين مي‌زدند. با وجود اين قاعده، اختلاف و ستيز بين شاهزادگان، گروه بندي در بين درباريان، پهلوانان و نظاميان به عنوان عوامل موثر در اين مسأله را به دنبال مي‌آورد و در مقاطعي با ترديد در شيوه انتخاب وليعهد و جانشين، باعث تشديد بحران و نيز جنگ داخلي گرديد. سوال اصلي و عمده اين پژوهش در راستاي مسأله اساسي تحقيق بر محور انگيزه‌ها و دلايل و عوامل موثر در پديده جانشيني شاهان در شاهنامه فردوسي و تبعات و نتايج آن استوار است. روش فهم ما براي استخراج شيوه انتخاب جانشين و تبعات آن، بازخواني متن شاهنامه فردوسي همراه با توصيف است كه در اين خوانش متن بايسته‌هاي جانشين، طريقه گزينش و بحران‌هاي اين انتخاب‌ها را بررسي مي‌كنيم.

The issue of succession and the crown prince of the kings in Shahnameh was one of the main problems in the political structure of the government which faces the country and the government with crisis and civil war at some periods of time. Kings and nobles of the country based upon the rule of divine charisma and race (royal charisma) were to choose a successor. Despite this rule, dispute and conflict among princes and grouping among the courtiers, heroes, and militaries were the effective factors in this matter producing hesitant in the selection style of crown prince and successor, and causing crisis as well as civil war. The main question of this research is based upon motivations, reasons and effective factors in succession selection of the kings in Shahnameh and its consequences and results. Our method of understanding to extract succession and its consequences is to readout the text of Shahnameh with descriptions. In reading the text, the necessities of succession, the way of selection and the crisis of these selections will be examined.