تأثير آبخيزداري بر كنترل سيلاب و تغذيه آب هاي زيرزميني (مطالعه موردي: حوضه آبريز بند قراء رود خانه شش تراز كاشمر)

The Influence of Watershed Management on Flood Control and Ground Water Feeding (Case Study: Band-e-Qora Watershed, Shesh taraz river of Kashmar)

انجام اقدامات حفاظت آب وخاك و آبخيزداري در راستاي حذف و يا تقليل خسارات ناشي از استفاده ناشايست انسان از محيط طبيعي از جمله مواردي است كه بعضاً از سال­ هاي پيش آغاز گرديده و اكنون نيز ادامه دارد. لكن ارزيابي تأثير عمليات آبخيزداري در راستاي دستيابي به اهداف طرح­ هاي مربوطه تاكنون بطور علمي و منطقي در ايران كمتر مد نظر بوده است. از اين رو در مقاله حاضر به بررسي تأثيرات عمليات آبخيزداري در بخشي از حوضه آبريز بند قراء كاشمر به وسعت حدود 1200 هكتار و جمعيت 824 نفر (در سال 1379) در روستاي بند قراء مورد بررسي قرار گرفته است.اقدامات آبخيزداري در حوضه مورد مطالعه در سال1379 شروع و با توجه به تخصيص اعتبار از استان خراسان در سال 1383 به پايان رسيده است. اقدامات آبخيزداري در حوضه آبريز بندقراء باعث كنترل سيلاب، تغذيه آب هاي زيرزميني، كاهش گل آلودگي آب ها و در نهايت باعث افزايش ميزان محصولات كشاورزي در منطقه شده است.طبق نظر روستاييان انجام اقدامات آبخيزداري در ميزان توليد محصولات زراعي، مهاجرت مردم منطقه و تغيير وسعت اراضي باير مؤثر واقع گشته است. در حوضه مورد مطالعه عمليات آبخيزداري شامل عمليات مكانيكي (ساختماني)، بيومكانيكي و بيولوژيكي بوده است. عمليات آبخيزداري از نوع مكانيكي موفقيت­آميز بوده است ولي عمليات بيولوژيكي به دليل خشكسالي و كمبود بارندگي و عدم تكميل اجراي عمليات بيولوژيكي و نيز چراي بي­رويه دام با عدم موفقيت همراه بوده است. عمليات بيومكانيكي هم موفقيت­آميز بوده است.

Watershed management and water and soil preserving activities are used to eliminate the ill-effects of improper utilization of natural resources. But evalution of watershed management treatments in targeting goals has not yet been scientifically and logically conducted in Iran. In this article watershed management activities in part of Bande-qora watershed of kashmar which comprises almost 1200 hectares and a population of 834 people was studied. Watershed management activitied in the area started in 1379 and was finished in 1383 with regard to budjet allocation to Khorasan. Watershed management activities in Band-e-qora watershed caused flood control, ground water feeding, decreasing water turbidity and finally caused increased crop rate in the region. These activities affect, crops, migration rate and uncultivated lands utilization. In the study case, watershed management activities include biological and biomechnical operations. Mechanical watershed activities were successful but biological activities did not succeed. Biomechemical activities were also successful.