اثرات زيست محيطي تصميمات سياسي در سازماندهي فضاي جغرافيايي كشور

Environmental Impacts of Political Decision in Geographical Space Organizing in Iran

اداره سرزمين و كشور به گونه كارآمد از دغدغه هاي اصلي در دنياي امروز سياست است. چنين هدفي با گزينش مديران متخصص و تدوين برنامه هايي با رويكردهاي علمي توسط كارشناسان عملي ميگردد. در ايران برنامه­ ريزي و اداره سرزمين با برنامه، تاريخ طولاني چند هزار ساله دارد. در تاريخ معاصر شروع برنامه ريزي به اواخر دوره قاجاريه باز ميگردد. از دوره رضا شاه موضوع برنامه ريزي و اعمال ديدگاه كارشناسان جدي گرفته شد. در سال­ هاي قبل از انقلاب اقداماتي براي عمران و آباداني كشور انجام شد كه به طور عمده برنامه محور بودند. برنامه هاي توسعه اقتصادي - اجتماعي پنج ساله از جمله آنها مي­ باشد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي تدوين برنامه هاي عمراني با تأخير چند ساله شروع گرديد. بروز بحران هايي چون جنگ تحميلي، تحريم هاي بينالمللي از يك سو و تدوين برنامه ها با راهبردهاي تاكتيكي از طرف ديگر باعث پديد آمدن مشكلاتي از جمله مهاجرت و خالي شدن روستاها، رشد بيرويه شهرها و پيدايش شغلهاي كاذب، تخريب مراتع، پاك تراشي جنگل و.. در مقياس ملي گرديد. بر اثر مجموعه اقدامات گذشته جهت سازماندهي فضاي جغرافيائي كشور در طي حداقل 5 دهه گذشته، آثار ويرانگري بر پيكر طبيعت كشور هويدا شده است. امروزه پديده خطرناك فرسايش عرصه هاي طبيعي را با شدت در مي نوردد و ويران ميكند. ايران در دنيا رتبه اول فرسايش را داراست. گسترش سيل در كشور يكي از نتايج نامطلوب تخريب جنگل و مرتع است كه هر ساله حجم عظيمي از خسارت مالي و در مواردي جاني را باعث ميشود. اكثر شهرهاي كشور امروزه با مشكلات بي ­شمار شهري و زيست محيطي مواجه هستند و شهروندان در معرض بيماري­ هاي ناشي از آلودگي محيط زيست شهرها قرار دارند. اين مقاله تلاش مي­كند ضمن تبيين اقدامات اساسي براي سازماندهي فضاي جغرافيايي كشور در دهه­ هاي اخير، نتايج آنها را ارزيابي نمايد. با توجه به مؤلفه هاي مورد بررسي، فرايند حاكم بر پژوهش حاضر توصيفي - تحليلي و علّي بوده است. از روش كتابخانه اي بطور عمده براي جمع آوري اطلاعات استفاده شده و در اين روش علاوه بر منابع و كتابها برخي از اسناد در حد كشف مورد مطالعه قرار گرفته اند.

Managing a country is one of the most important issues in the world. This aim will achieve through evealuated and scientific planning processes. Good fulfillment of the plans will cause positive results. In Iran, palnning and territory management has a long history. In contemporary era, planning was an organization agenda from the Qajar period,. In Reza shah's kingdom planning was an important issue General information office and Statistics Bureau were the first offices founded. Applying regional planning approach was the first steps in governmental economic programs, 5 years planning policy was applied in the Pahlavi period. The Islamic revolution metamorphosed all former political and social structures. Because of Mismanaging of main affaires in the country, many devastating crises appeared. One of the mismanaging was encouraging population increase. Some sensitive laws were ratified and as a result, a migration trend in a vast shape emptied many villages and caused slum and shanty town. Imposed war and international embargoes were 2 samples of big crisis which accelerated migrations. To face job cuts, and also to produce more strategic crops, idea for cultivating in pasture lands and grass lands was approved, This was a formal aggression forests and pasture lands bases. This aggression caused soil erosion in the country and millions tons of soil erode and destroy completely. Deforestation is the main cause of floods in recent years. In other sides mismanaging has caused environmental disasters around the country. The main issue of this article is evaluating of political decision impacts in geographical space organizating from environmental viewpoint in the country in recent decades.