مقايسه اثربخشي آموزش شناختي مبتني بر ذهن آگاهي متناسب با فرهنگ ايراني و آموزش شناختي رفتاري بر استرس شغلي كاركنان شركت هاي خدمات رسان

Comparing the Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Training (MBCT) Adapted for Iranian Culture and Cognitive–Behavioral Training on Job Stress in Employees of Service Companies

اين پژوهش با هدف مقايسه اثربخشي آموزش شناختي مبتني بر ذهن آگاهي متناسب با فرهنگ ايراني و آموزش شناختي ـ رفتاري بر استرس شغلي و حيطه هاي آن در ميان كاركنان شركت هاي خدمات رسان به مرحله اجرا درآمد. در يك طرح پژوهشي شبه آزمايشي تعداد 54 نفر از كاركنان شركت هاي خدمات رسان آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات در محدوه استان چهارمحال و بختياري انتخاب و در 2 گروه آزمايش و 1 گروه كنترل (هر گروه 18 نفر) گمارده شدند و طي 3 مرحله پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري 4 ماهه مقياس استرس شغلي (HSE، 1999) را تكميل كردند. گروه آزمايش (1) طي 8 جلسه 120 دقيقه اي آموزش شناختي مبتني بر ذهن آگاهي متناسب با فرهنگ ايراني و گروه آزمايش (2) طي 8 جلسه 120 دقيقه اي آموزش شناختي ـ رفتاري كلاسيك را دريافت كردند. نتايج درون و بين آزمودني حاصل از تحليل واريانس با اندازه گيري مكرر و واريانس چندمتغيري نشان دادند كه ارائه آموزش بر بهبود ميانگين نمرات استرس شغلي و حيطه هاي آن تاثير پايدار داشته است (P ≤ 0.01). در عين حال، نتايج آزمون تعقيبي شفه بيان گر آن بود كه آموزش شناختي مبتني بر ذهن آگاهي بر بهبود ميانگين نمرات كلي استرس شغلي و حيطه هاي حمايت سرپرست، ارتباط و تغييرات موثرتر از آموزش شناختي ـ رفتاري بوده است (P ≤ 0.01). نتيجه گيري شد كه آموزش، به خصوص آموزش شناختي مبتني بر ذهن آگاهي متناسب با فرهنگ ايراني بر بهبود استرس شغلي و حيطه هاي آن موثر است.

The aimAbstract: the present study was to comparing the effectiveness of mindfulness based cognitive training (MBCT) adjusted for Iranian culture and cognitivebehavioral training on job stress and its components in employees of service companies. In this research, using quesi experimental method, 54 employees were selected and randomly assigned into the 2 experimental groups and control (18 per a group), and were assessed in pre-test, post-test and follow up by the Health and Safety Executive (HSE, 1999) job stress questionnaire. First experimental group received 8 sessions of adapted mindfulness based cognitive training (MBCT) for Iranian culture, while second experimental group received 8 sessions of cognitive-behavioral training (CBT), each session took 120 minutes. The results of the within and between subjects from analysis of Repeated Measures and MANOVA revealed that training have a significant effect on enhancement of job stress and its components (P ≤ 0.01). The post hoc test also revealed that MBCT was more effective than CBT in total scores job stress and dimensions of managerial support, relationships and changes (P ≤ 0.01). It is concluded that MBCT affect on enhancement of job stress and its components, significantly.