تدوين برنامه آموزشي كاركردهاي اجرايي (بازداري‌پاسخ، به‌روز‌‌رساني، توجه‌پايدار) و ارزيابي ميزان اثربخشي آن بركاهش نشانه‌هاي كودكان با اختلال نارسايي توجه / بيش فعالي

Development of an executive functions (response inhibition, updating,sustained attention) program and examining its effectiveness on symptoms amelioration in children with attention deficit/hyperactivity disorder

پژوهش حاضر با هدف تدوين برنامه آموزش بازداري پاسخ، توجه پايدار و بهروزرساني و بررسي تأثير آن بر نشانه هاي اختلال نارسايي توجه/ بيش فعالي كودكان انجام شد. روش پژوهش حاضر از نوع آزمايشي با طرح پيش آزمون پس آزمون و پيگيري با گروه گواه بود. جامعه آماري شامل كليه كودكان با اختلال نارسايي توجه / بيش فعالي در سال تحصيلي 95-96 مدارس منطقه 8، منطقه 4 و كلينيك روانشناسي منطقه 3 تهران بود. بعد از انتخاب 30 آزمودني واجد شرايط به عنوان نمونه پژوهش، به شيوه تصادفي 15 كودك در گروه آزمايش و 15 كودك در گروه گواه قرار گرفتند. به منظور بررسي نشانه هاي اختلال نارسايي توجه/ بيش فعالي كودكان از پرسشنامه تشخيصي اختلال نارسايي توجه/ بيش فعالي و براي ارزيابي كاركردهاي اجرايي كودكان از آزمونهاي ان بك، آزمون توجه پايدار، آزمون برو نرو استفاده شد. اين برنامه توسط پژوهشگران طراحي شد و كودكان گروه آزمايش در اين برنامه 16 جلسه ايي) هر جلسه 60 دقيقه) شركت كردند و كودكان گروه گواه هيچ آموزشي دريافت نكردند. نتايج داده هاي به دست آمده با استفاده از روش تحليل كوواريانس و آزمون تي وابسته نشان داد كه بين ميانگين نمره هاي گروه آزمايش و گواه در نشانه هاي اختلال نارسايي توجه/ بيش فعالي تفاوت معني داري وجود دارد 0/05>pبنابراين مي توان نتيجه گيري كرد كه برنامه آموزشي بازداري پاسخ، توجه پايدار و به روزرساني باعث كاهش معني دار نشانه هاي اختلال نارسايي توجه/ بيش فعالي در كودكان گروه آزمايش شده است.

This research was carried out to develop the educational program of inhibited response, sustained attention, updating, and to examine its impact on attention deficit/hyperactivity disorder in children. Methodology: The method of research is experimental with pre-test and post-test and follow-up design. The population of research included all children with attention deficit/hyperactivity disorder in schools of district 1 , district 4 and psychology clinic of Tehran (district 3) in the academic year 2016-2017. After selecting 30 subjects who met the inclusion criteria of study as the sample of study, 15 of children were assigned to experimental group and 15 children were assigned to control group using random method. To examine attention deficit/hyperactivity disorder,diagnostic questionnaire of attention deficit/hyperactivity disorder was used, and for evaluating executive functions of children, N Beck test, CPT and go-no-go test were used. This program was developed by researchers and children of experimental group participated in this 16-session program , and control group children received no education. findings obtained from covariance analysis and t-test revealed significant difference between mean scores of experimental group and control group in the attention deficit / hyperactivity disorder symptoms. it can be concluded that educational program of inhibited response, sustained attention, updating decreased the symptoms of attention deficit/hyperactivity disorder in experimental group children