زون بندي منطقه ي حفاظت شده ملوسان با استفاده از GIS

Zoning of Maloosan protected area using GIS

زمينه و هدف: زون بندي در مديريت پاركها و مناطق حفاظت شده راهكاري است كه از طريق آن تعارضات مناطق حفاظت شده كاهش يافته و فرصت لازم براي اتخاذ تدابير مورد نياز فراهم مي شود در اين مطالعه سعي شده تا با زون بندي منطقه حفاظت شده ملوسان، زمينه را براي مديريت بهينه منطقه مذكور فراهم آورد تا به اهداف حفاظتي مورد تاكيد سازمان حفاظت محيط زيست و مجامع محيط زيستي بين المللي دست يافت. روش بررسي: منطقه­ ي حفاظت شده­ي ملوسان، با سيماي كوهستاني، دره ها و پناهگاههاي فراوان و با وسعت 9513 هكتار در استان همدان در فاصله ي 24 كيلومتري شمال غربي شهرستان نهاوند واقع شده است. در فرآيند زون بندي پس از شناسايي منابع اكولوژيكي و اقتصادي - اجتماعي (در مقياس 25000: 1) با تجزيه تحليل و جمع بندي داده هاي اكولوژيكي (مبتني بر رهيافت سيستمي) 5097 واحد زيست محيطي در منطقه تفكيك گرديد، سپس مدل هاي اكولوژيكي ويژه تهيه شد و از مقايسه آنها با جدول يگانهاي زيست محيطي، اين يگانها براي زونهاي مختلف مورد ارزيابي قرار گرفتند. در نهايت، اولويت بندي و ساماندهي زونها به شيوه ي رايج آن در ايران انجام گرفت و نقشه زون بندي به عنوان واحدهاي برنامه ريزي در منطقه تهيه گرديد. يافته‌ها: نتيجه ي حاصل از زون بندي در منطقه ي حفاظت شده ي ملوسان نشان مي دهد زون هاي حفاظتي 21. 50 %، ساير استفاده ها 48. 36%، تفرج گسترده 21. 13%، بازسازي 09. 0%، تفرج متمركز 01. 0% و زون سپر 7. 28 % از كل مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند. بحث و نتيجه‌گيري: جمع بندي نتايج تحقيق نشان داد كه بايد با استفاده از تدبير مديريتي دراين مكانها شرايط را هم براي حفظ ارزش هاي اكولوژيكي و هم توسعه و بهره برداري بهينه مهيا كرد.

Background and Objective: In management of parks and protected areas, zoning is a mechanism through which the conflicts in the protected areas are reduced and the opportunity for making decisions is provided. Method: Maloosan protected area with a mountainous landscape, valleys and shelters and with an area of about 9513 hectares is located in Hamedan at a distance of 24 kilometers northwest of Nahavand city. In the zoning process of identifying ecological and socio economic resources through analysis and summary of collected data (based on systematic process), 5907 units were partitioned (in scale 1:25000). Then the special ecological models were developed and by comparing them with the chart of environmental units, the units for different zones were evaluated. Finally, the prcess of prioritizing and organizing the zones was carried out according to the common method applied in Iran, and zoning maps as planning units in the region were prepared. Findings: The result from zoning of Maloosan protected area shows that protective zones, other uses, extensive recreation, reconstruction, intensive recreation, buffer zone cover 50.21%, 36.48 %, 13.21%, 0.09%, 0.01%, and 28.7% of the total area in the region respectively. Conclusion: Results showed the necessity to prepare proper conditions for both protecting the ecological values and development and optimal utilization using administrative policy in the area.