ارزيابي توزيع مكاني كادميوم در خاك‌هاي سطحي اراضي اطراف پالايشگاه شيراز با استفاده از زمين آمار

Assessment of Cadmium spatial distribution in surface soil in the vicinity of Shiraz refinery by geostatistical method

زمينه و هدف: خاك در كليه انواع حيات، به گونه‌اي نقش دارد. خاك يك محيط نهايي براي تجزيه مواد محسوب مي‌شود. با توجه به اهميت آلودگي خاك، بررسي امكان آلودگي خاك توسط صنايع گوناگون ضرورت پيدا مي‌كند. خصوصيات توزيع مكاني آلودگي در خاك‌هاي آلوده عامل مهمي جهت شناسايي نقاط آلوده و بر طرف كردن آن مي‌باشد. فلزات سنگين از مهم‌ترين آلاينده‌هاي زيست محيطي به شمار مي‌روند. لذا اين مطالعه با هدف ارزيابي توزيع مكاني كادميوم در خاك‌هاي سطحي اراضي اطراف پالايشگاه شيراز با استفاده از زمين آمار انجام يافته است. روش بررسي: تعداد 40 نمونه تركيبي از عمقcm 5-0 خاك تهيه شد. درصد كربنات كلسيم، ميزان هدايت الكتريكي، pH و غلظت كل و قابل دسترس Cd اندازه‌گيري شد. سپس داده‌ها مورد تحليل قرار گرفت و با استفاده از نرم‌افزار‌هاي GS+ و ILWIS نقشه‌هاي توزيع مكاني عناصر مذكور تهيه شد. يافته‌ها: ميزان pH خاك‌هاي منطقه در محدوده pH خنثي به سمت قليايي بوده و به طور متوسط خاك‌هاي منطقه داراي درصد كربنات كلسيم بالايي مي‌باشند و شوري خاك‌ها در حد متوسط است. به طور ميانگين غلظت كادميوم قابل دسترس و كل نسبت به استاندارد جهاني بسيار بيش‌تر و بيش‌ترين غلظت در منطقه نزديك به پالايشگاه مي‌باشد. بحث و نتيجه‌گيري: به طور كلي مي‌توان بيان كرد كه فعاليت پالايشگاه در منطقه باعث افزايش غلظت كادميوم در خاك سطحي منطقه شده است. اين افزايش به نحوي بوده كه باعث شده غلظت آن از حد مجاز نيز بيش‌تر شود.

Background and Objective: All forms of life on Earth are related to soil. Soil is the final environmental destination for material degradation. Considering the importance of soil contamination, evaluation of soil contamination by various industries seems to be necessary. Characteristics of spatial distribution of pollutants in contaminated soils are important factors to identify and eliminate pollution. Heavy metals are the most important environmental pollutants. This study was conducted to assess the environmental impact of Shiraz refinery. Method: 40 composite soil samples were taken from a depth of 0-5 cm. Calcium carbonate percentage, electrical conductivity, pH and total and available Cd concentrations were measured. The data were analyzed and the spatial distribution maps were plotted using GS + and ILWIS software. Findings: In the study area, soile pH was in the range of neutral to alkaline and contained a high percentage of calcium carbonate and moderate salinity. The average concentrations of available and total cadmium are much higher than the standard limit and the highest concentration is observed in an area close to the refinery. Conclusion: In general, it can be stated that refinery activity in the region, has led to increase of Cd concentration in the surface soil. This increase was in the range to cause Cd concentration to exceede the standard limit.