مقايسه اثربخشي تحليل رفتار كاربردي و آموزش پاسخ محور بر جهت گيري زندگي ، پذيرش مثبت بي قيد و شرط و اضطراب اجتماعي مادران داراي كودك مبتلا به اوتيسم

The comparison of the effectiveness of Applied Behavior Analysis and Pivotal Response Training on life orientation, unconditional acceptance and social anxiety in mothers of autistic children

مقدمه: اين پژوهش با هدف مقايسه اثربخشي تحليل رفتار كاربردي و آموزش پاسخ محور بر جهت­ گيري زندگي، پذيرش مثبت بي قيد و شرط خود و اضطراب اجتماعي مادران داراي كودك مبتلا به اوتيسم انجام گرفت. روش: طرح پزوهش حاضر به صورت نيمه آزمايشي بود. جامعه آماري شامل كليه مادران داراي كودك مبتلا به اوتيسم شهرستان ساري كه در شش ماهه دوم سال 1395 به مراكز آموزش كودكان استثنايي مراجعه كردند، بود. حجم نمونه شامل 24 نفر بود كه با روش نمونه گيري هدفمند انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايشي و يك گروه گواه جايگزين شدند. گروه­هاي آزمايش درمان­هاي ABA و PRT را دريافت كردند اما گروه گواه درماني دريافت نكرد. ابزارهاي اين پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه پذيرش بي­قيد و شرط خود(USAQ) ، پرسشنامه جهت­ گيري زندگي(LOT) و مقياس اضطراب اجتماعي (SPI) كه در دو مرحله اجرا شد. داده ­ها با استفاده از تحليل كوواريانس چند متغيره تحليل شد. يافته ­ها: نتايج حاصل از مدل عمومي خطي: تحليل كوواريانس چند متغيره نشان داد كه با كنترل اثر پيش آزمون در مرحله ي پس آزمون در متغيرهاي جهت‌گيري زندگي، پذيرش مثبت بي قيد و شرط خود و اضطراب اجتماعي بين گروه هاي آزمايشي (آموزش پاسخ محور و تحليل رفتار كاربردي) تفاوت معناداراي وجود نداشت و تنها يك روند بهبود مشاهده شد. نتيجه­ گيري: مداخلات آموزش پاسخ محور و تحليل رفتار كاربردي تأثير مهمي بر جهت‌گيري زندگي، پذيرش مثبت بي­قيد و شرط خود و اضطراب اجتماعي مادران كودكان اوتيستيك نداشت اما يك روند بهبودي نسبت به گروه كنترل در اضطراب اجتماعي ماداران مشاهده شد. لذا تحقيق بيشتر در خصوص امكان اجراي مؤثرتر اين مداخلات به محققان توصيه مي شود.

Introduction: the purpose of this study was to compare the effectiveness of ABA and PRT on life orientation, unconditional acceptance and social anxiety in mothers of autistic children. Method: This research applied a quasi-experimental designs with pretest-posttest frame. By a convenience sampling method among a statistical population including all mothers with a autistic child who attended to the exceptional children education centers in Sari town a sample consisted of 24 subjects were selected and divided into three groups (1 control and 2 experimental). The first group were treated with ABA and the second group received PRT while no intervention made on control group. Unconditional acceptance questionnaire (USAQ), life orientation test (LOT) and social phobia inventory (SPI) were used in pre and post test occations. Results: the results of a GLM: MANOVA showed that there was no difference between experimental groups and control by controlling the effect of pre-test in study variables (Orientation of Life, Unconditional Acceptance, Social Anxiety). However, a clincaly positive trend was evident relative to the control group for social anxiety score. Conclusion: ABA and PRT could not affect considerably the orientation of life, unconditional acceptance and social anxiety of mothers with autistic children. However a significant clinical trend was evident rather than the control group in the social anxiety of mothers after ABA intervention. Further research in this field is recommended to future researchers for likelihood of more effective administration of these interventions.