تجمع زيستي عناصر مس، آهن و روي در اسفنج دريايي .Haliclona sp در جزيره‌هاي قشم و لارك

Bioaccumulation of copper, iron and zinc in marine sponges Haliclona sp. in Qeshm and Lark islands

زمينه و هدف: اسفنج ­ها بي ­مهرگان چسبيده به بستر سخت درياها هستند كه مي ­توانند ساليان سال در يك جا و مكان ثابتي زندگي كنند و همواره حجم بسيار بالايي از آب دريا را فيلتر نموده و بنابراين قادر به تجمع آلاينده­ هاي محيط زيستي از قبيل عناصر در يك دوره زماني طولاني هستند. روش بررسي: در اين مطالعه از اسفنج دريايي Haliclona sp. موجود در جزيره هاي قشم و لارك به عنوان شاخص آلودگي عناصر اين دو جزيره استفاده شد. بدين منظور 13 نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزيره­ قشم و 15 نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزيره­ لارك به روش SCUBجمع­ آوري شدند و ميزان عناصر روي، مس و آهن در نمونه­ هاي توده اسفنج، پس از آماده سازي به وسيله دستگاه جذب اتمي شعله­ اي اندازه­ گيري گرديد. يافته‌ها: اختلاف غلظت عناصر روي، مس و آهن در نمونه­ هاي اسفنج Haliclona sp. بين جزيره ­هاي قشم و لارك مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين بررسي نشان داد كه متوسط ميزان عناصر روي، مس و آهن در اسفنج دريايي Haliclona sp. جزيره­ قشم به ترتيب 115/23، 1698/18 وmg/kg 74/91 و در اسفنج دريايي Haliclona sp. جزيره­ لارك به ترتيب 74/73، 1354/74 و mg/kg 40/36 بود و به غير از آهن، اين اختلاف ميانگين­ ها معني­ دار بودند (0/05>P). بحث و نتيجه‌گيري: نتايج اين بررسي نشان داد كه جزيره قشم به علت تمركز بالاي صنعتي غرب شهرستان بندرعباس از نظر توزيع جغرافيايي صنايع در مقايسه با ديگر نقاط استان هرمزگان و نزديكي قشم به صنايع شهرستان بندرعباس از آلودگي فلزات بيشتري نسبت به جزيره لارك دارد.

Background and Objective: Sponges invariably filter a large volume of sea water and potentially accumulate heavy metals and other contaminants from the environment. Sponges, being sessile marine invertebrates and modular in body organization, can live many years in the same location and therefore have the ability to accumulate anthropogenic pollutants such as metals over a long period. Method: In this study, marine sponge Haliclona sp. from Qeshm and Larak islands was evaluated as a potential indicator organism. For this purpose, 13 samples of marine sponge Haliclona sp. from Qeshm and 15 samples from Larak islands were collected and analyzed for the amount of heavy metals by flame atomic absorption spectrometer. Findings: The mean concentrations of zinc, copper and iron of the marine sponge Haliclona sp. were found to be 115.23, 1698.18 and 74.91 mg/kg in Qeshm Island and 74.73, 1354.74 and 40.36 mg/kg Larak Island, respectively. The differences in concentrations of heavy metals in marine sponge, except for iron (p < 0/05), were significant in both Qeshm and Larak islands. Conclusion: The results showed that in Qeshm island the heavy metals contamination in the Qeshm Island was greater than in Larak Island due to the high rate of industrial acitivities in the west part of Bandar Abbass Portland in terms of geographical industrial distribution compared to other part of the island. Moreover Qeshm Island is located, as a free trade zone, more close to the industrial zone of Bandar Abbass.