ارزيابي توان اكولوژيك جنگل هاي منطقه حفاظت شده ارسباران با روش هاي ارزيابي چند معياره بولين و تكنيك تركيب خطي وزني (WLC) با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

Ecological land capability evaluation of Arasbaran protected area using Boolean multi-criteria evaluation method and weighted linear combination techniques in Geographic Information System

زمينه و هدف: منطقه حفاظت شده ارسباران در شمالغرب ايران و در استان آذربايجان شرقي واقع شده است. اين منطقه جزء يكي از نه ذخيره گاه زيست كره كشور مي باشد و 66.5 درصد از سطح اين منطقه را جنگل پوشانده است. در اين پژوهش به ارزيابي توان جنگلداري اين منطقه با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS) پرداخته شد. روش بررسي: در اين تحقيق از دو روش بولين و تكنيك تركيب خطي وزني و وزن دهي به روش سلسله مراتبي بر پايه AHP جهت ارزيابي توان اكولوژيك جنگل هاي منطقه حفاظت شده ارسباران استفاده شده است. جهت ارزيابي توان جنگلداري منطقه مورد مطالعه، ابتدا به مطالعه و شناخت ويژگي هاي اكولوژيكي منطقه از قبيل ارتفاع از سطح دريا، شيب، بافت خاك، اقليم، ارزش گونه هاي گياهي، عمق خاك و تراكم تاج پوشش پرداخته شد و سپس مدل اختصاصي جنگلداري ارسباران تهيه گرديد. يافته‌ها: در مرحله اول اين تحقيق، توان جنگلداري منطقه در نرم فزار ARC GIS10 بر اساس منطق بولين مشخص گرديد كه نتايج حاكي از وجود طبقات 3 تا 7 وعدم وجود طبقات 1 و 2 جنگلداري بود. در مرحله دوم اين تحقيق، با استفاده از نظر كارشناسان سلسله مراتب اهميت معيارها و زير معيارهاي دخيل در فرايند ارزيابي مشخص و با استفاده از نرم افزار Expert Choice11 وزن هر كدام از فاكتورها مشخص گرديد. سپس روش تركيب خطي وزني براي كاربري جنگلداري براي منطقه مذكور اجرا شد كه نتايج حاكي از وجود هر 7 طبقه جنگلداري براي منطقه مورد تحقيق بوده است. بحث و نتيجه‌گيري: براي ارزيابي توان اكولوژيكي سرزمين به منظور توسعه انواع كاربريها، سالهاست كه از روش سيستمي ابداعي مكهارگ استفاده مي شود. اقدام جديدتر در اين فرآيند، استفاده از مدلهاي رياضي در ارزيابي توان اكولوژيكي و به كارگيري فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) در تعيين وزن و اهميت نسبي گزينهها و ارزيابي توان اكولوژيكي با سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) است. در اين تحقيق ارزيابي توان اكولوژيكي جنگلداري با دو روش فوق الذكر انجام، و طي آن معايب و مزاياي آنها بررسي گرديد.

Background and Objective: Arasbaran protected area is located in East Azerbayjan in the northwest of Iran. This area is one of the nine reserves in Iran, and 66.5% of it is covered by forests. In this study, land capability evaluation of this area for forestry was carried out in Geographic Information System (GIS) surrounding. Method: Both Boolean and weighted Linear Combination (WLC) methods along with analytical Hierarchy Process (AHP) were used. First, the ecological characteristics of the study area including elevation, slope, soil texture, climate, value of vegetation type, soil depth and vegetation density were studied and then the calibrated model for forestry in Arasbaran area was created. Findings: In the first step, land capability assessment was done using Boolean method and results showed the presence of class capabilities of third, fourth, fifth, sixth and seventh, and lack of class capability of first and second for forestry. In the next step, the importance of criteria and sub-criteria was calculated using expert’s comments and AHP technique in Expert Choice 11. Then, land capability assessment was done using weighted linear combination. The results showed that all of the seven suitability classes for forestry were proper in the area. Discussion and Conclusion: Mc-Harg systemic model has been used to evaluate the ecologic capability evaluation for many years. The new process in ecologic capability evaluation is to use the mathematical models and to use the analytical hierarchy process for determining the weights and relative importance of the alternatives and for ecologic capability assessment by geographic information systems (GIS). In this study, to evaluate the forestry ecologic capability, both Boolean and WLC methods were used and the advantages and disadvantages of them were investigated.