بررسي محتواي كتاب تفكر و پژوهش پايه ششم ابتدايي بر اساس الگوي خلاقيت هدايت شده پلسك (Plsek)

Analysis of Thinking and Research Textbook for Six Graders Based on Plsek’s Directed Creativity Model

كتاب درسي به ­عنوان يكي از اركان اصلي آموزش، مي‌تواند نقش مهمي را در زمينه پرورش خلاقيت و تفكر­خلاق يادگيرنده‌ها ايفا كند. اين پژوهش با هدف بررسي ميزان تطابق محتواي كتاب تفكر و پژوهش پايه ششم ابتدايي با الگوي خلاقيت هدايت شده پلسك (1997) و با روش توصيفي از نوع تحليل­ محتوا انجام گرفته است. نمونه ­ي آماري اين پژوهش كه با حجم جامعه آماري آن يكسان است، شامل كليه تمرينات كتاب كار تفكر و پژوهش پايه­ي ششم دبستان در سال تحصيلي 93-1392 مي‌باشد. از فرم‌هاي تحليل محتوا كه براساس الگوي چرخه­ ي آموزش خلاقيت پلسك طراحي شد به­ عنوان ابزارهاي جمع آوري داده‌ها استفاده گرديد. يافته­ هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه بر اساس الگوي پلسك، در تدوين محتواي كتاب كار تفكر و پژوهش پايه ­ي ششم دبستان ميزان توجه به اصل اول يعني توجه (مرحله آمادگي) براي خلاقيت %61، اصل دوم يعني گريز (مراحل تخيل و توسعه) براي خلاقيت (%39) بوده و اصل سوم يعني تحرك (مرحله ­ي عمل) مورد توجه قرار نگرفته است (0%). اين در حالي است كه از اصل تحرك در الگوي چرخه‌ي خلاقيت هدايت شده‌ي پلسك به ­عنوان مهم‌ترين بخش اين چرخه ياد شده است. اميد است يافته‌هاي پژوهش حاضر ضمن مفيد بودن در بازطراحي و بازنگري كتاب تفكر و پژوهش پايه ششم ابتدايي بتواند از طريق ايجاد دانش وآگاهي بيشتر در توليد محتواي مناسب در برنامه‌هاي درسي، در جهت پرورش و شكوفايي خلاقيت دانش آموزان، نقش سازنده‌اي را ايفا كند.

Text books, as the main components of education, can play important roles in fostering students’ creativity and creative thinking. This study aimed to assess the alignment of six graders Thinking and Research textbook content to Plsek’s (1997) Directed Creativity Model. Data were sourced and analyzed using all the exercises from the Thinking and Research textbook for newly developed sixth grade students in primary schools. Various researcher developed forms as data collection tools to analyze the selected content. Results showed that 61% of the analyzed content was congruent to Plesk’s first principle- attention (the preparation stage). Alignment to the second principle, escape (imagination and development stage) was around 39%. But the third principle- movement (practice stage) was totally ignored (0%) throughout the exercises designed to promote students’ creativity. It is worth mentioning that the principle of movement is considered as a key stage in fostering creativity according to Plsek. These finding might be of salience for curriculum developers in reviewing and re-crafting the Thinking and Research textbook for sixth grade students in order to betterment of nurturing students’ creativity through the curricula