كليدواژه :
آناليز لايه هاي حفاظتي , ريسك , مجموعه هاي فازي , شدت , احتمال و امكان فازي
چكيده فارسي :
مقدمه: ارزيابي ريسك فرايندهاي خطرناك يكي از اولويت‌هاي مديريت ريسك مي‌باشد. يكي از روش‌هاي مورد استفاده در ارزيابي ريسك، آناليز لايه‌هاي حفاظتي (LOPA) است. به دليل ناكافي بودن و يا عدم قطعيت اطلاعات موجود در مورد نرخ نقص (PFD) لايه‌هاي حفاظتي، ارزيابي ريسك به روش سنتي LOPA همواره داراي خطا مي‌باشد. لذا هدف از اين مطالعه، استفاده ازتئوري فازي جهت ارزيابي ايمني مخازن شارژ آمونياك با استفاده از روش آناليز لايه‌هاي حفاظتي مي‌باشد.
روش كار: ابتدا با استفاده از نظر متخصصين، نرخ نقص لايه‌هاي حفاظتي به صورت فازي بدست آمد. سپس با استفاده از عملگرهاي فازي، امكان فازي به احتمال فازي تبديل شده و در نهايت به نرخ نقص قطعي تبديل شد. در مرحله بعد با استفاده از سيستم منطق فازي شدت، شدت رويداد به صورت فازي محاسبه شده و در انتها با استفاده از ماتريس ريسك، شاخص ريسك فازي محاسبه گرديد.
يافته‌ها: در سناريوي آزاد شدن آمونياك، شدت، احتمال و ريسك محاسبه شده با روش كلاسيك و فازي LOPA به ترتيب برابر با (احتمال: كم، شدت: بالا، و ريسك: (قابل تحمل - غير قابل قبول)) در روش كلاسيك و احتمال فازي = 2/66، شدت فازي= 3/99 و ريسك فازي = 3/79 (0/8 غير قابل قبول، 0/2 قابل تحمل- غير قابل قبول) در روش فازي تعيين گرديد. هم چنين پس از اضافه شدن لايه حفاظتي، شاخص ريسك فازي از 3/79 (0/8 غير قابل قبول، 0/2 قابل تحمل - غير قابل قبول) به 1/9 (0/1 قابل قبول، 0/8 قابل قبول - قابل تحمل، 0/1 قابل تحمل) تغيير يافت.
نتيجه‌گيري: در شرايط عدم قطعيت و يا موجود نبودن اطلاعات مر بوط به احتمال و شدت سناريوي ريسك، مي‌توان با استفاده از نظرات متخصصين در قالب متغيرهاي زباني و روابط مجموعه‌هاي فازي، تا حد امكان خطاي محاسباتي را در ارزيابي ريسك كاهش داد.
چكيده لاتين :
Introduction: Risk assessment of hazardous processes is the priority of risk management.
Layer of protection analysis (LOPA) is one of the most popular methods used for risk
assessment. Due to the insufficient information or uncertainty in failure rates (PFD) of
protective layers, risk assessment based on the conventional LOPA can result in error in
calculations. In this study, we tried to use the fuzzy set theory to evaluate the ammonia
receiving tank safety, using the LOPA method.
Methods: Initially, the fuzzy failure rate of protective layers were calculated using
the subjective opinions of professionals. Then, by applying the fuzzy operators, fuzzy
possibilities transformed to fuzzy probabilities and subsequently they were deffuzified to
crisp failure rate. Afterwards, using the severity fuzzy logic, severity of the outcome event
was calculated in the fuzzy form, and subsequently, fuzzy risk index was calculated using
the fuzzy matrix.
Results: In the ammonia release scenario, calculated severity, probability and risk levels
were determined as P: Low, S: High, and R: TNA, and PF = -2.66, SF = 3.99, RF = 3.79
(0.2 TNA, 0.8 NA) for classic and fuzzy LOPA methods, respectively. In addition, after
inserting additional layers of protection, the fuzzy risk index reduced from 3.79 (0.2 TNA,
0.8 NA) to 1.92 (0.1 A, 0.8 TA, 0.1 TNA).
Conclusions: In the condition of uncertainty and lack of information relating to
probability and severity of risk scenarios, the experts’ opinions can be used in forms of
linguistic variables and fuzzy relations to reduce calculation errors in risk assessment as
much as possible.
