نقد مبناي مابعدالطبيعي خودگرايي اخلاقي برمبناي تشخص از نگاه صدرا

A Critical Study on Metaphysical Principle of Ethical Egoism on the Basis of Haecceity inMulla Sadr`s View

خودگرايي اخلاقي نظريه اي مربوط به اخلاق هنجاري است. ايده اصلي اين نظريه، از نظر «اين رند»، رمان نويس، و فيلسوف غير دانشگاهي امريكايي اين است كه هر شخص بايد منحصراً به دنبال منافع خودش باشد. ايده ديگر وي اين است كه عينيت گرايي، به معناي مورد نظر رند، در مابعدالطبيعه و معرفت شناسي، مستلزم خودگرايي اخلاقي در حوزه اخلاق است. وي با تاكيد بر اينكه كه هرچيزي در جهان خارج جزئي و خاص است و ما در خارج كلي نداريم، زمينه را براي تمسك خودگرايان اخلاقي بعدي به مفهوم خاصي از «تشخص» در تمام موجودات خارجي، به منظور توجيه اولويت خود بر ديگران فراهم ساخت. اين درحالي است كه طبق مباني ملاصدرا، «تشخص» از آن وجود خارجي اشيا است و همان وجود، حقيقتاً كثير و، در عين حال، حقيقتا واحد است. نتايجي كه در اين مقاله حاصل مي گردد اين است كه، اولاً: نه تنها «تشخص»، مبناي متافيزيكي محكمي براي خودگرايي اخلاقي نخواهد بود، بلكه، ثانياً: ديدگاه هاي بنيادين مابعدالطبيعي ملاصدرا در باب تشخص و تشكيك، مي تواند به عنوان نوعي مقدمه يا مبناي مابعدالطبيعي براي فلسفه اخلاقي تلقي گردد كه قائل به رعايت توازن ميان منافع خود و منافع ديگران است.

Ethical egoism is a theory of normative ethics. According to Ayn Rand, a novelist, intellectual and non academic philosopher, its core idea is that every person ought to pursue his/her own self interest. The other idea is that objectivism as she explains it in metaphysics and epistemology, results egoism in normative ethics. She insists that everything in reality is particular and there is no universal in reality. This prolegomenon, made egoists to resort to the concept of haecciety to justify treating oneself differently. On the principles of Mulla Sadra's philosophy, haecceity of an existent belongs to its very existence and existence is, truly, both unique and multiple. As a result, haecceity couldn't be taken as a strong metaphysical basis for ethical egoism, firstly and secondly, we can consider this metaphysical principle of Mulla Sadra as a prolegomenon to those ethical theories on which one may make balance between one's and others' interests.