رفتارهاي شهروندي سازماني اجباري معلمان: شناسايي نشانگرها، ابعاد و ارزيابي وضع موجود

Teacher's Compulsory Organizational Citizenship Behaviors: Identifying Indicators, Dimensions and Evaluating Current Situation

اثربخشي مدارس به ميزان بالايي به رفتارهاي داوطلبانه معلمان تحت عنوان «رفتارهاي شهروندي سازماني» وابسته است. اگر اين رفتارها داوطلبانه نباشند و معلمان مجبور به انجام آنها باشند «رفتارهاي شهروندي سازماني اجباري» ناميده مي شوند. دانش موجود در مورد اين رفتارها در معلمان بسيار ضعيف است. اين پژوهش با درك اين شكاف، به روش آميخته نشانگرها و ابعاد بومي اين متغير نوپا را شناسايي كرده است. ابتدا در بخش كيفي خبرگان به صورت هدفمند و گلوله برفي انتخاب شده و مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتايج كدگذاري مصاحبه ها 32 نشانگر را شناسايي نمود. نشانگرها در قالب 5 بعد شامل رفتارهاي اجباري تحميلي از جانب 1) مديران فرادست، 2) مدير و معاونان، 3) سازمان ها و نهادهاي بيروني، 4) معلمان همكار و 5) دانش آموزان و والدين طبقه بندي شد. در بخش كمي براساس نشانگرها و ابعاد شناسايي شده، پرسشنامه اي طراحي و بوسيله 357 معلم مدارس شهرستان هاي بابل و بابلسر تكميل شد. داده هاي بخش كمي با استفاده از تحليل عاملي تاييدي و آزمون t تك نمونه اي تحليل شد. نتايج تحليل عاملي تاييدي نشان داد كه الگوي اندازه گيري متغير رفتارهاي شهروندي سازماني اجباري برازش خوبي با داده ها دارد. هم چنين نتايج آزمون t نشان داد كه وضع موجود رفتارهاي شهروندي سازماني اجباري در ميان معلمان مورد مطالعه چندان نگران كننده نيست. اين پژوهش متغير و پرسشنامه «رفتارهاي شهروندي سازماني اجباري» را به پژوهشگران علاقه مند پيشنهاد مي كند. در پايان در مورد يافته ها بحث شده است.

The effectiveness of schools is considerably depends on the teachers ‘voluntary behaviors which are named as "Organizational Citizenship Behaviors (OCB)". If teachers are forced to show these behaviors, they are called as "Compulsory Organizational Citizenship Behaviors (COCB)". The present knowledge about these behaviors is very scarce. Through acknowledging this gap, this mixed study has identified the contextual indicators and dimensions of this newly emerged variable. First, at qualitative stage, educational experts were selected through purposeful and snowball sampling and then the sample was interviewed. The results of interview coding identified 32 indicators. These indicators were classified into 5 dimensions: 1) top- level managers, 2) principals and assistants, 3) external organizations and institutions, 4) colleague teachers, and 5) students and parents. At quantitative stage, according to the identified indicators and dimensions, a questionnaire was provided and then filled out by 357 teachers in Babol and Babolsar. Data of the quantitative stage were analyzed using Confirmatory Factor Analysis (CFA) and one-sample t-test. The results of CFA showed that the measurement model of COCB fits well with the data. Also, the results of the t-test showed that the present situation of COCBs among the studied teachers, are not so worrying. This study, finally discusses its findings, suggests the variable and the questionnaire of COCB to the interested researchers.