بررسي تاثير زمان برداشت بر كميت و كيفيت اسانس دو گونه از گياه دارويي Thymus lancifolius و Thymus armeniacus

Effect of harvesting time on quantity and quality of essential oil in Thymus lancifolius and T. armeniacus

گونه هاي مختلف جنس آويشن به دليل پتانسيل سنتز متابوليت هاي ثانويه تيمول و كارواكرول از مصارف گسترده دارويي برخوردارند. اين تحقيق به منظور بررسي تاثير زمان هاي مختلف برداشت (شروع گلدهي ، 50 درصد و 100 درصد گلدهي) بر كميت و كيفيت اسانس دو گونه از آويشنT. lancifolius و armeniacus T. به صورت يك آزمايش گلداني و با استفاده از طرح آزمايشي كاملا تصادفي با سه تكرار در سال 1394 در دانشگاه شهركرد اجرا شد. سرشاخه هاي هوايي گياه طي سه مرحله برداشت گرديد، استخراج اسانس با استفاده از دستگاه تقطير با آب (طرح كلونجر) و آناليز مواد موثره با استفاده از دستگاه GC/MS انجام گرفت. نتايج نشان داد در فاز كامل گلدهي، گونه ها از بيشترين مقدار محتواي اسانس برخوردار بودند . بيشترين ميزان تيمول (62 درصد) در مرحله شروع گلدهي و بيشترين ميزان سيترونلول (30/2 درصد) در فاز نيمه و كامل گلدهي گياه T. lancifolius گزارش گرديد. بيشترين ميزان كارواكرول (44-45 درصد) به ترتيب در مراحل شروع و نيمه گلدهي گياه T. armeniacus و بيشترين ميزان 1و8- سينئول (14/4 درصد) در فاز گلدهي كامل گزارش گرديد. نتايج بيانگر آنست كه كميت و كيفيت مواد موثره اسانس بسته به نوع گونه و زمان هاي مختلف رشد و نمو متفاوت بوده و به تناسب آن نيز مي تواند از عملكردهاي متفاوت دارويي برخوردار باشد.

Thymol and carvacrol are two valuable secondary metabolites which are importance in medicinal use. This study aimed to investigate the effect of different harvesting times (pre blooming، 50% in blooming and 100% in blooming) on quantity and quality of T. armeniacus and T. lancifolius essential oil in pot experiment by using a completely randomized design in three replications during 2015 from Shahrekord University. The aerial parts of plants were collected in three times and the essential oils were extracted by hydro distillation (Clevenger apparatus) and were analyzed by using GC/MS. . The results were showed that in full blooming stages of plants had the highest of essential oil yield. The highest content of thymol (62%) was obtained in pre blooming and citronelol (30%) in 50% and full blooming of T. lancifolius. The highest carvacrol (44-45%) were obtained in 50% and full blooming stage of T. armeniacus، respectively. In conclusion، the variation species and harvesting times of plants were affected on quality and the function of essential oils.