بررسي اثر كاربرد كودهاي شيميايي، دامي و تلفيق آنها بر عملكرد تركيبات فيتوشيميايي اسانس گياه دارويي Thymus daenensis Celak

( The effects of NPK, chemical and manure fertilizers investigation on the phenolic yield and essential oil components in Thymus daenensis L (Text in Persian

به منظور بررسي اثر كودهاي شيميايي و دامي و تلفيق آنها بر تركيبات فيتوشيميايي اسانس آويشن دنايي، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار و 12 تيمار شامل: مقادير مختلف كودهاي شيميايي نيتروژن، فسفر و پتاسيم در سه سطح، كود دامي در چهار سطح، تلفيق كودهاي شيميايي و دامي در 4 سطح و شاهد (بدون كود) انجام شد. اسانس نمونه ها با استفاده از روش تقطير با آب (طرح كلونجر) استخراج و توسط دستگاه GC/MS مورد شناسايي قرار گرفت. ميزان فنل كل با استفاده از روش اسپكتروفوتومتري ارزيابي گرديد. نتايج بررسي ها نشان داد كه با كاربرد 40 كيلوگرم نيتروژن، 32 كيلوگرم فسفر پتاسيم به همراه 25 تن كود دامي در هكتار، اسانس گياه از بيشترين بازده فنلي (57/17 كيلوگرم در هكتار)، درصد اسانس (3/88 درصد) و ميزان تيمول (86/68 درصد) برخوردار بود. همچنين بالاترين درصد كارواكرول (10/11 درصد) با كاربرد 25 تن در هكتار كود دامي به دست آمد. در تمامي تيمارها اجزاي اصلي اسانس شامل: تيمول، كارواكرول و اي -كاريوفيلن بود و تيمارها بر نوع تركيبات متشكله اسانس اثري نداشت. همبستگي منفي و معنيداري بين تيمول با كارواكرول و اي- كاريوفيلن مشاهده گرديد. يافته هاي اين تحقيق، چشم انداز اميدبخشي در راستاي كاهش مصرف كودهاي شيميايي و جايگزيني آن با كودهاي زيستي و آلي را اثبات كرد و نشان داد كه كميت و كيفيت توليد در سيستم تغذيه تلفيقي، ميتواند وضعيت مطلوبتري نسبت به سيستمهاي شيميايي رايج يا ارگانيك داشته باشد. بنابراين ممكن است استفاده از اين سيستم، راهي مناسب به سمت كشاورزي پايدار باشد.

In order to study the effect of chemical fertilizer، manure and their combination on phytochemistry of Thymus daenensis L.، this research was coducted using a randomized complete block design with split plot in time layout including 12 treatments and 3 replications. Treatments were 3 rates of N. P. K chemical fertilizers، 4 rates of manure fertilizer، combination of chemical fertilizer and manure in four rates and control (no fertilizer application). The essential oil was extracted by hydro distillation method by using a Clevenger-type apparatus and were analyzed by GC and GC-MS. The total phenols were measurred by spectrophotometry. The results were showed that the highest phenolic content (57.17 kg/ha)، essential oil yeild (3.88%) and thymol (86.68%) were obtained by application of 40 kg N، 32 kg P and 32 kg K combined with 25 ton/ha manure ، but the highest carvacrol percentage (10.11%) obtained by application of 25 ton/ha manure. In all treatments the thymol، carvacrol and e-caryophyllene were the main essential oil components and different treatments had no effect on essential oil composition. There is a negative significant correlation was observed between thymol with carvacrol and e-caryophyllene. This findings may provide a hopeful perspective to replacing chemical fertilizers by organic fertilizers. In conclusion، the quantitative and qualitative yield in combined applicaion of chemical and organic fertilizers may be superior than chemical or organic systems alone and it can be concluded that this combined system is adapted with sustainable agriculture.