ارزيابي فيتوشيميايي و آنتي‌اكسيداني اسانس ريشه دو گونه Achillea millefolium L و Achillea biebersteinii Afan در رويشگاه طبيعي استان گيلان

Phytochemical and antioxidant activity of essential oil in root of Achillea millefolium, Achillea biebersteinii in natural regions of Gilan province

در سال‌هاي اخير گزارش‌هايي از خواص آنتي‌اكسيداني و ضدميكروبي ريشه برخي گونه‌هاي جنس بومادران (Achillea) ارائه شده است. اين تحقيق با هدف ارزيابي عملكرد، تنوع فيتوشيميايي و فعاليت آنتي اكسيداني اسانس ريشه دو گونه از بومادران هزار برگ (Achillea millefolium L.) و بومادران زرد (Achillea biebersteinii Afan.) انجام گرفت. بدين‌منظور اين گياهان در خردادماه 1395 از منطقه دوگاهه رودبار (1700 متري) واقع در استان گيلان جمع‌آوري شدند. پس از استخراج اسانس‌ها به روش تقطير با ﺁب (طرح كلونجر)، ﺁناليز اسانس به وسيله دستگاه كروماتوگرافي گازي متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) و جداسازي تركيبات فنليﺁنها با روش كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC) انجام شد.ميزان فنل و فلاونوئيد كل در اسانس‌ها به‌ترتيب با استفاده از معرف فولين سيو كالتو و كلريد ﺁلومينيوم تعيين شد. فعاليت آنتي‌اكسيداني نمونه ها نيز به روش 2و2 دي فنيل- 1- پيكريل هيدرازيل (DPPH) اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد، مواد موثره غالب در اسانس ريشه بومادران هزاربرگ به‌ترتيب شامل: ترپن هاي بتا- توجون (18/83 درصد)، دلتا- كادينن (16/87 درصد) و بورنئول (14/51 درصد) بودند. در حالي كه مهمترين مواد موثره اسانس گياه بومادران زرد به ترتيب 1و8-سينئول (28/82 درصد)، پي- سيمن (15/12 درصد) و كامفور (8/34 درصد) بودند. همچنين در اين ارزيابي مشخص شد كه گياه بومادران هزار برگ با محتواي فلاونوئيدي كمتر (54/75 ميلي‌گرم در هر ميلي ليتر اسانس) در مقايسه با بومادران زرد (72/33 ميلي‌گرم در هر ميلي‌ليتر اسانس) از بيشترين درصد مهار راديكال ﺁزاد (74 درصد) برخوردار بود.

In recent years, some reports have been presented about the antioxidant and antimicrobial properties of some root essential oils of Achillea species. This research carried out in order to evaluating of oil yield, phytochemical variation and antioxidant activity of root essential oils of Achillea millefolium L. and Achillea biebersteinii Afan. These plants were collected in June 2016 from Dogaheh region of Rudbar (1700 m) in Gilan province. The essential oils were obtained by water distillation method (Clevenger apparatus) and were analyzed by (GC/MS) .The phenolic contents were analyzed by high performance liquid chromatography (HPLC),total phenols and flavonoids were determined according to the Folin-Ciocalteu procedure and aluminum chloride colorimetric method, respectively. The antioxidant activity of the essential oils was also evaluated by 1, 1 -diphenyl-2 picrylhydrazyl (DPPH) radical scavenging technique. The findings showed that the main compounds of the A. millefolium essential oil include :β-thujone (18.83%), δ-cadinene (16.87%) and boneol (14.51%), whereas the most abundant compounds in the A. biebersteiniioil were 1,8-cineol (28.82%), p-cimene (15.12%) and camphor (8.34%). According to results, although the total flavonoid content in Achilleamillefolium (54.75 mg/ml oil) was lower than A.biebersteinii (72.33 mg/ml oil), it had the highest antioxidant activity (74%).