توليد فرآورده‌هاي تجاري پروبيوتيك در ايران، استانداردهاي ملي و بين‌المللي

Probiotics in Iran: National and International Standards

امروزه تنوع محصولات پروبيوتيك در بازار رو به افزايش است. هدف از اين پژوهش ارايه اطلاعات منسجم از وضعيت موجود توليد، كنترل و نظارت محصولات پروبيوتيك در سطح كشور و مقايسه آن با وضع مطلوب مطابق با استانداردهاي جهاني است. در اين پژوهش از اطلاعات موجود در سازمان ملي استاندارد ايران و آزمايشگاه مرجع ميكروبيولوژي پژوهشگاه استاندارد استفاده شده است. نتايج حاصله نشان مي‌دهد تاكنون ده نوع فرآورده غذايي پروبيوتيك توليد داخل در بازار اعم از لبنيات و غلات وجود دارد و 24 پروانه استاندارد به فرآورده‌هاي لبني پروبيوتيك از قبيل ماست و دوغ اعطا شده است. بيشتر آن‌ها مربوط به ماست پروبيوتيك است. تاكنون هفت استاندارد ملي در مورد پروبيوتيك‌ها تدوين شده است. ويژگي اصلي تعيين شده در اين استانداردها، وجود يك ميليون باكتري پروبيوتيك در يك گرم فرآورده است. هفت آزمايشگاه همكار در سطح كشور در اين زمينه تاييد صلاحيت شده‌اند و آزمايشگاه ميكروبيولوژي لبنيات در پژوهشگاه استاندارد به‌عنوان آزمايشگاه مرجع است. براي رسيدن به وضع مطلوب و ساماندهي پروبيوتيك‌ها در كشور چالش‌هايي وجود دارد كه راهكار‌هاي لازم در اين زمينه به‌صورت مبسوط ارايه شده است.

Diversity of probiotic products is increasing in the markets of Iran therefore, the investigation of this issue is of prime importance. In this regard, the aim of this research is investigating current status of production and control and surveillance of probiotic products in the country. To do so, data from ISIRI and reference laboratory of microbiology in standard institute have been used. The results showed that ten types of probiotic foods are available in the market. Also it was found that 24 standard logos have been granted to yoghurt and doogh, probiotic. The majority of given logos are for yoghurt probiotic. Six national standards are developed about probiotics. In the development of these standards only enumeration of probiotic strains is considered at106 cfu/gr. The only seven laboratories in country are certificate for probiotic products and laboratory of microbiology in standard institute work as a reference laboratory. For achieving the desired status, challenges and solutions are presented in detail.