يك دهه تلاش براي توسعه ايمن زيست فناوري

كشورهاي عضو كنوانسيون تنوع زيستي پس از 5 سال مذاكرات فشرده در نهايت در 29 ژانويه سال 2000، پروتكل ايمني زيستي كارتاهنا را با هدف ”اطمينان از ميزان كافي حفاظت در زمينه انتقال، بكارگيري و استفاده ايمن از موجودات تغيير يافته ژنتيك حاصل از زيست فناوري نوين“ تصويب نمودند. اين پروتكل در تاريخ 11 سپتامبر 2003 وارد فاز اجرايي شد. در طي ده سال گذشته از 199 كشور جهان، 167 كشور به اين پروتكل پيوسته‌اند كه در اكثر آن كشورها قدمهاي اوليه و اساسي در جهت اجراي الزامات پروتكل برداشته شده است. براي مثال 120 كشور چارجوب ملي ايمني زيستي كشور خود را ايجاد نموده‌اند، 75 كشور داراي يك يا چند قانون ايمني زيستي هستند، 69 كشور داراي يك يا چند مقررات ايمني زيستي و 48 كشور داراي يك يا چند دستورالعمل ايمني زيستي هستند. به‌طورتقريبي همه كشورها مراجع ذيصلاح ملي خود كه مسئول انجام كارهاي اجرايي پروتكل هستند را تعيين نموده‌اند. اتاق تهاتر ايمني زيستي از طريق اطلاعاتي كه نمايندگان رسمي كشورها در آن ثبت نموده‌اند هم اكنون داراي كاملترين اطلاعات علمي، فني، زيست محيطي و حقوقي در زمينه موجودات تغيير يافته ژنتيك است. علاوه بر آن بسياري از كشورها توانسته‌اند اتاق تهاتر ملي ايمني زيستي خود را ايجاد نمايند. كشور جمهوري اسلامي ايران نيز به عنوان يكي از اعضاء فعال پروتكل ايمني زيستي كارتاهنا در يك دهه گذشته قدمهاي مهمي از قبيل: ايجاد چارچوب ملي ايمني زيستي، ايجاد اتاق تهاتر ملي ايمني زيستي ، تصويب قانون ملي ايمني زيستي، تصويب آيين نامه اجرايي قانون ملي ايمني زيستي، برگزاري كنگره‌ها، كارگاهها و سمينارهاي متعدد ايمني زيستي در سطح ملي و بين‌المللي براي توسعه ايمن زيست فناوري برداشته است. اين مقاله كه به مناسبت دهمين سال ورود پروتكل به فاز اجرايي تهيه شده است، مروري بر اين فعاليتها است.