ارزيابي آلايندگي ذرات غبار كف كارگاه هاي مكانيكي شهر يزد با فلزات سنگين

Assessment of Heavy Metal Pollution in Floor Dust of Yazd Mechanical Workplaces

مقدمه: حضور كارگاه هاي آلاينده محيط زيست خطرات بهداشتي را افزايش داده است. مطالعه حاضر با هدف ارزيابي آلايندگي ذرات غبار كف كارگاه هاي مكانيكي شهر يزد با فلزات سنگين صورت گرفته است. روش ها: اين پژوهش به صورت تحليلي- مقطعي در سال 1393 انجام شد. 30 كارگاه مكانيكي با روش نمونه برداري تصادفي- طبقه بندي شده در شهر يزد انتخاب شد. پس از نمونه برداري، نمونه ها با دستگاه جذب اتمي (AAS) جهت تعيين فلزات سنگين اندازه گيري شد. از شاخص هاي خطر بالقوه زيست محيطي (RI)، آلودگي تجمعي (IPI)، ضريب آلودگي (Cf) و درجه آلودگي اصلاح شده (mCd) و آزمون همبستگي پيرسون در نرم افزار SPSS نسخه 23 ، براي تحليل نتايج استفاده شد. نتا يج: روند تغييرات ميزان غلظت فلزات سنگين در ذرات غبار كف كارگاه هاي مكانيكي به صورت آهن>روي> مس> سرب> منگنز> كروم> كادميوم بود. به طوري كه ميانگين غلظت فلز آهن در نمونه ها 27095 و ميانگين غلظت فلز كادميوم 31 ميلي گرم بر كيلوگرم بود. آزمون همبستگي پيرسون نيز نشان داد كه بين عنصر منگنز با كروم، آهن و مس همبستگي معني داري در سطح 1 درصد وجود دارد. شاخص خطر بالقوه زيست محيطي نشان داد كارگاه هاي مكانيكي شهر يزد داراي درجه خطر قابل ملاحظه مي باشند. بحث و نتيجه گيري: يافته ها نشان داد كه كارگاه هاي مكانيكي داراي آلودگي بسيار زياد با عناصر كادميوم، سرب و مس هستند كه مي تواند ناشي از تركيب فلزات سنگين ضايعات كارگاه ها با گردوغبار باشد كه منشا انسان ساخت دارد

Background: Workplaces have increased the risk of environmental pollutions. The aim of this study was to evaluate heavy metal pollution in the floor dust of mechanical workplaces in Yazd city. Methods: This cross-sectional analytic study was conducted in 2014. Through stratified random sampling, 30 mechanical workplaces in Yazd, Iran were selected. After sampling, the concentration of heavy metals in samples was measured by atomic absorption spectrometry (AAS). The potential environmental risk index (RI), integrated pollution index (IPI), contamination factor (Cf), the modified degree of Contamination (mCd) and Pearson correlation coefficient in SPSS v.23 were used for data analyses. Results: The trend of concentration of heavy metals in the floor dust particles of mechanical workplaces was Fe>Zn>Cu>Pb>Mn>Cr>Cd. Hence, mean concentration of Fe in the samples was 27095 mg kg-1 and that of Cd was 31 mg kg-1. According to Pearson correlation test, Mn had a significant correlation with Cr, Fe, and Cu at the 0.01 significance level. Also, RI showed that Yazd mechanical workplaces have a considerable degree of risk. Conclusion: The results showed very high levels of pollution by cadmium, lead and copper in mechanical workshops that can be due to the interaction of heavy metals in workplace scraps with dust from man-made origin.