كليدواژه :
تاب آوري , زيست پذيري , روستاهاي شهرستان مريوان , جوامع روستايي
چكيده فارسي :
طرح مسئله: آسيب‌پذيري زياد در نواحي روستايي و ناتواني رويكردها و برنامه‌هاي توسعة روستايي در طول چند دهه در كاهش آن، موجب شد پيشگيري در قالب رويكرد تاب‌آوري برگرفته‌شده از الگوي پايداري به‌منزلة يگانه رويكرد مقابله با آسيب‌پذيري نواحي روستايي مطرح و براي تحقق آن نيز بر لزوم شرايط زيست‌پذير در نواحي روستايي تأكيد شود. در روستاهاي شهرستان مريوان نيز شرايط اقتصادي، اجتماعي و طبيعي، ضعف‌ها و فرصت‌هايي را پيش روي وضعيت زيست‌پذيري و تاب‌آوري روستاها قرار داده است كه شيوة برخورد و بهره‌گيري از آنها در نواحي مختلف اين شهرستان بايد شناخته شود. هدف: هدف اين پژوهش، تبيين ارتباط بين دو مقولة تاب‌آوري و زيست‌پذيري در نواحي روستايي شهرستان مريوان است. روش تحقيق: در پژوهش كاربردي حاضر، مبتني بر روش توصيفي - تحليلي، گردآوري داده‌ها در بخش نظري به روش اسنادي و در بخش عملي به روش پيمايشي مبتني بر توزيع تصادفي پرسش‌نامه در ميان 300 نفر از سرپرستان خانوار روستاهاي شهرستان انجام پذيرفت كه تعداد به روش كوكران از ميان 11401 خانوار تعيين شد. اين پرسش‌نامه‌ها به‌صورت طبقه‌اي در ميان دهستان‌ها و روستاهاي برگزيدة آنها توزيع شد كه با قرعه‌كشي انتخاب شدند. در ادامه داده‌ها با بهره‌گيري از آزمون‌هاي آمار استنباطي (تي زوجي، تحليل مسير) و شاخص‌هاي آمار فضايي در محيط GIS (شاخص موران و ابزار لكه‌هاي داغ) تجزيه‌وتحليل شد. نتايج: نتايج نهايي نشان از ارتباط مثبت، مستقيم و معنا‌دار وضعيت زيست‌پذيري و تاب‌آوري روستاها در منطقة مطالعه‌شده در قالب توزيع خوشه‌اي لكه‌هاي داغ دارد؛ همچنين با توجه به يافته‌هاي استنباطي، بعد اقتصادي و شاخص توانايي سازگاري و انطباق با تهديدات، تبيين‌كننده‌هاي اصلي ميزان زيست‌پذيري و تاب‌آوري در منطقة مطالعه‌شده‌اند. نوآوري: بارزكردن مفهوم تاب‌آوري در كنار و به‌منظور تداوم شرايط زيست‌پذير در محيط‌هاي روستايي، نوآوري اصلي پژوهش حاضر است.
چكيده لاتين :
problem statement:High vulnerability in rural areas and the incapability of rural development approaches and programs through the past decades, have led to the introduction of prevention -in the form of sustainability approach, derived from the sustainability paradigm, considered as the only approach to address the vulnerability of rural areas- and, in order to achieve this, emphasize on the necessity of livability conditions in rural areas. In the study area also, the economic, social and natural conditions, has placed weaknesses and opportunities in the face of survivability and resilience of villages; the way of dealing with and utilizing them in different parts of this ciounty, should be known. Purpose: explain the relationship between these two categories (resilience and livability), in Rural Areas of Marivan City. Research Methods: throughout this applied research, based on the descriptive-analytical method, the data were collected by documentary method in the theoretical part; and in the practical part, by survey method based on random distribution of questionnaire among 300 of households in the villages of the city, determined by Cochran method out of 11401 households. It should be noted that the questionnaires were categorically distributed among villages and rural districts, choosen based on lotteries. Data analysis was performed using inferential statistics (paired t-test, path analysis), and spatial statistics indices, in the GIS environment (Moran index, and Hot spots tool).
Result: final results indicated positive, direct and significant correlation between resilience and livability of villages in the studied area, in the form of cluster distribution of hot spots. In addition, by considering the inferential findings; the economic dimension, also the indicator of the level of adaptability and adaptation to threats; are studied as the main predictors of the livability and resilience amount, in the area. Innovation: Opening the notion of resilience, beside and for maintaining the livable conditions in the rural environment, was the main research innovation.
