تاثير پرايمينگ بذر بر جوانه‌زني، عملكرد و كيفيت دانه كنجد در شرايط آبياري محدود

The Effect of seed priming on germination, yield and the quality of sesame grains under deficit irrigation

اثر تيمارهاي مختلف پرايمينگ (شامل هيدروپرايمينگ، محلول 10 درصد پلي‌اتيلن گليكول، محلول 20 درصد پلي‌اتيلن گليكول، محلول 2/5 درصد كلريد كلسيم، محلول 5 درصد كلريد كلسيم، محلول 50 ميلي‌مولار سولفات روي، محلول 100 ميلي‌مولار سولفات روي و بدون پرايمينگ) بر جوانه ­زني بذر كنجد بر پايه طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. بذور پرايم شده با سولفات روي (50 ميلي­مولار) داراي بالاترين درصد جوانه­زني بودند، حال آنكه سرعت جوانه­زني بالا در هيدروپرايمينگ به‌دست آمد. در شرايط مزرعه ­اي تأثير پرايمينگ بذر و سطوح آبياري بر رشد و عملكرد كنجد به صورت كرت­هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با چهار تكرار، در سال زراعي 93-1392 در مزرعه­ اي واقع در شمال غربي شهرستان شادگان مورد بررسي قرار گرفت. كرت­هاي اصلي شامل سطوح آبياري (آبياري پس از 150 و 250 ميلي­متر تبخير از تشتك تبخير) و كرت­هاي فرعي هشت سطح پرايمينگ بذر (مشابه آزمون مقدماتي) بودند. بيشترين ارتفاع بوته در محلول 5 درصد كلريد كلسيم و آبياري پس از 150 ميلي­متر تبخير از تشتك تبخير و كمترين ارتفاع در سطح عدم پرايمينگ و آبياري پس از 250 ميلي­متر تبخير مشاهده شد. بيشترين و كمترين وزن هزاردانه نيز به ­ترتيب در هيدروپرايمينگ با فاصله آبياري 150 و در تيمار شاهد پس از 250 ميلي­متر تبخير اندازه­گيري شد. بالاترين ميزان عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه، كارايي مصرف آب، عملكرد روغن، درصد روغن و كمترين درصد پروتئين نيز در تيمار هيدروپرايمينگ به‌دست آمد.

Effect of seed priming on germination and seedling growth of sesame investigated under controlled conditions. The primed seeds with ZnSO4 had the maximum germination percentage whereas the highest germination rate was observed in hydro-primed seeds. The treated seeds with PEG showed the best growth of the seedlings and rootlet. The complementary field experiment was conducted to evaluate the effect of seed priming and irrigation intervals on the growth and the yield of sesame. A split plot experiment was carried out based on the RCBD with four replications in a field in Northwest of Shadegan during 2013-14 growing season. Main plots were irrigation intervals (irrigation after 150 and 250 mm evaporation from class-A evaporation pan) and sub plots were eight seed priming levels (as the laboratory test). The maximum plant height was observed in plants from the treated seeds with CaCl2 (5 percent) and irrigated after 150 mm evaporation from pan and the minimum plant height was observed from the no-primed seeds and irrigated after 250 mm evaporation from the pan. The highest and the lowest of 1000-seed weight achieved in plants from the treated seeds with hydro-priming and irrigated after 150 mm evaporation from the pan, and in plants from the non-primed seeds and irrigated after 250 mm evaporation from the pan, respectively. The maximum amounts of biological yield, seed yield, water use efficiency, oil yield, oil percentage and the minimum protein content were achieved in plants from the treated seeds with hydro-priming. Irrigation after 250 mm evaporation from the pan decreased the yield and yield components.