اثر دما و مدت زمان نگهداري بر قوه ناميه دانه گرده ارقام مختلف خرما

Effects of temperature and storage time on different varieties of date pollen

ذخيره دانه گرده مي­تواند باعث سهولت در مشكل زمان و مكان گرده‌افشاني دستي گردد. هدف اصلي، حفظ قوه ­ناميه دانه گرده است كه بستگي زيادي به رقم و شرايط نگهداري دارد. در اين آزمايش اثرات ارقام، درجه حرارت انبار و زمان نگهداري بر جوانه ­زني دانه گرده مورد مطالعه قرار گرفت. بدين‌منظور، تحقيقي در قالب يك آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح آزمايشي كاملاً تصادفي در سه تكرار جهت بررسي قوه ­­ناميه دانه گرده چهار رقم خرماي استان فارس در شرايط آزمايشگاهي انجام گرديد. ارقام شامل ‘كازرون (7013)’، ‘لار (7035)’، ‘داراب (7016)’ و ‘قيروكارزين (7021)’ از ايستگاه تحقيقات كشاورزي شهرستان جهرم بودند. تيمارها شامل دماهاي مختلف (دماي اتاق (5±20)، 4، 20- و 80- درجه سانتي­گراد) و دوره ­هاي زماني مختلف نگهداري (60، 120، 150، 180، 210 و 375 روز) بود. نتايج تجزيه واريانس ساده و مركب نشان‌دهنده معني­ دار بودن اثر رقم، دما و مدت زمان نگهداري و همچنين اثرات متقابل آنها بر ميزان جوانه­زني دانه گرده بود. مقايسه ميانگين­ ها نشان داد با كاهش دما ميزان جوانه ­زني افزايش يافت. از طرف ديگر، با گذشت زمان از شروع آزمايش (تا حدود 150 روز)، ميزان جوانه ­زني در همه ارقام ابتدا افزايش و سپس كاهش يافت. به‌طوركلي، دماي 80- درجه سانتي­گراد به عنوان بهترين دما و گرده رقم ‘قيروكارزين (7021)’ به عنوان ماندگارترين رقم پس از يك سال نگهداري معرفي گرديدند.

Pollen storage could facilitate the date palm hand pollination through saving time and space. The main concern is maintaining pollen viability, which is greatly cultivar dependent and is influenced by storage condition. In this study, to address this issue, the effects of cultivar, storage temperature, and time on pollen germination were investigated. A factorial experiment was laid out in a completely randomized design with three replicates using four cultivars ‘Kazeroon (7013)’, ‘Lar (7035)’, ‘Darab (7016)’ and ‘Qyr-va Karzin (7021)’, four storage temperatures (RT (20 ± 5), 4, -20 and -80°C) and six storage periods (60, 120, 150, 180, 210 and 375 days). Anova of data showed significant effects of variety, storage temperature, storage time and their interactions on pollen germination. The pollen germination rate increased with decreasing temperature. When pollens were stored for up to 150 days, the germination rates of all varieties initially increased then decreased. Overall, the optimum temperature for preserving pollen grains of tested cultivars is -80°C and the highest pollen grain longevity is related to ‘Qyr-va Karzin (7021)’ after one year.