مطالعه روشهاي مختلف خاك‌ورزي بر برخي خصوصيات خاك، عملكرد دانه و صفات مورفولوژيكي گندم و نخود در شرايط ديم شهرستان سرپل‌ذهاب

Study of different tillage methods on some soil properties, seed yield and morphological traits of wheat and chickpea under rainfed conditions of Sarpolezahab region

به منظور مطالعه روش‌هاي بي‌خا‌ك‌ورزي، خا‌ك‌ورزي كاهشي و خا‌ك‌ورزي متداول بر برخي ويژگي‌هاي فيزيكي خاك، عملكرد و برخي صفات گندم و نخود، آزمايشاتي در طول دو سال در منطقه سرپل‌ذهاب استان كرمانشاه اجرا گرديد. نتايج تجزيه مركب داده‌ها نشان داد كه روش‌هاي مختلف خا‌ك‌ورزي تأثير معني‌داري (0/01≥P) بر عملكرد دانه، رطوبت حجمي خاك، وزن مخصوص ظاهري خاك، ماده آلي خاك، ارزش اقتصادي و صفات موفولوژيكي گندم و نخود داشتند. در سال اول، عملكرد دانه گندم در خاك‌ورزي كاهشي حدود 8 درصد نسبت به روش بي‌خاك‌ورزي و 10 درصد نسبت به روش خاك‌ورزي متداول بيشتر بود، درحالي‌كه در سال دوم ، عملكرد دانه گندم در خاك‌ورزي كاهشي حدود 2 درصد نسبت به روش بي‌خاك‌ورزي و 14 درصد نسبت به روش خاك‌ورزي متداول بيشتر بود. همچنين، عملكرد دانه نخود در ‌خاك‌ورزي كاهشي به ترتيب حدود 56 و 8 درصد نسبت به روش‌هاي بي‌خاك‌ورزي و خاك‌ورزي متداول در سال اول بهتر بوده و در سال دوم، اين روش خاك‌ورزي به ترتيب حدود 51 و 20 درصد نسبت به روش‌هاي بي‌خاك‌ورزي و خاك‌ورزي متداول بهتر بود. به‌طوركلي، نتايج نشان داد روش خاك‌ورزي كاهشي مطلوب‌ بوده و استفاده از آن به جاي روش خاك‌ورزي متداول به كشاورزان ديم‌زارهاي سرپل ذهاب استان كرمانشاه پيشنهاد مي‌گردد.

In order to study of no-tillage, reduced tillage and conventional tillage systems on some soil physical properties, yield and some traits of wheat and chickpea, experiments were perfumed across two years in Sarpolezahab’s dryland region.Results of combined analysis of variance indicated that different tillage systems had significant effects (P≥0.01) on seed yield, volumetric soil moisture, bulk density, organic carbon, economic value and morphologic traits of wheat and chickpea. In the first year, seed yield of wheat in reduced tillage treatment was 8 percent higher than no-tillage treatment and 10 percent higher than conventional tillage treatment while in the second year seed yield of wheat in reduced tillage treatment was 2 percent higher than no-tillage treatment and 14 higher than conventional tillage treatment. Also, seed yield of chickpea in reduced tillage treatment was 8 and 56 percent higher than no-tillage and conventional treatments, respectively and in the second year was 51 and 20 percent higher than no-tillage and conventional treatments, respectively. In general, the results showed that the reduced tillage system was favourable and using of this system in replacement of conventional system could be advised to the farmers of dryland areas of Sarpolezahab region in Kermanshah province.