تاثير آبياري تكميلي در مرحله رشد زايشي بر عملكرد دانه ، روغن و كارآيي انرژي سيستم توليد كلزا در شرايط ديم

Effect of complementary irrigarion during reproductive growth period on grain yield, oil and energy efficiency of rapeseed under dry land farming system

تأثير آبياري تكميلي در مرحله رشد زايشي بر عملكرد دانه، ميزان روغن دانه و عملكرد روغن و كارآيي انرژي كلزا رقم اوكاپي در شرايط ديم، در شهرستان سلسله در سال زراعي 94-1393 بررسي شد. آزمايش با 3 تيمار (تيمار اول: بدون آبياري تكميلي، تيمار دوم: يك بار آبياري تكميلي در مرحله گلدهي و تيمار سوم: دو بار آبياري تكميلي در مراحل گلدهي و پر شدن دانه) و 3 تكرار اجرا شد. تعداد خورجين در واحد سطح، تعداد دانه در خورجين، وزن هزاردانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، ميزان روغن دانه و عملكرد روغن در سطح معني ­دار يك درصد تحت تأثير آبياري تكميلي قرار گرفت. عملكرد دانه كلزا با اعمال يك و دو بار آبياري تكميلي به‌ترتيب 56 و 91 درصد افزايش يافت. ميزان روغن دانه دانه با يك و دو بار آبياري تكميلي از 32/18 به‌ترتيب به 35/0 و 37/22 درصد رسيد كه به معني افزايش 43 و 75 درصدي عملكرد روغن بود. ميزان كل انرژي ورودي به سيستم كشت ديم كلزا 29007 مگاژول در هكتار بود. بيشترين ميزان انرژي ورودي به كود شيميايي (38/7 درصد) اختصاص داشت. انرژي كل ورودي به سيستم در تيمارهاي اعمال آبياري تكميلي افزايش يافت، ولي افزايش عملكرد دانه به ميزان 488 و 789 كيلوگرم در هكتار به‌ترتيب در تيمارهاي يك بار و دو بار اعمال آبياري تكميلي، انرژي خروجي سيستم را به‌ترتيب 10596 (56 درصد) و 17121 (91 درصد) مگاژول در هكتار افزايش داد كه باعث بهبود كارآيي انرژي سيستم توليد كلزا در شرايط ديم شد.

Effect of complementary irrigation during reproductive growth stage on grain yield, percent and yield of oil and energy efficiency of rapeseed was evaluated in a dry land farming system. Experiment was conducted with three treatments (without complementary irrigation, one complementary irrigation during flowering and two complementary irrigations during flowering and grain filling periods) and three replications. Results indicated that silique number, grain number per silique, 1000-grain weight, biological yield, harvest index, percent and yield of oil were significantly (P≤0.01) improved by complementary irrigation. One and two complementary irrigation improved grain yield by 56 and 91 percent, respectively. Oil percent increased by one and two complementary irrigation from 32.18 to 35.0 and 37.22 percent, suggesting the improvement of oil yield up to 43 and 75 percent, respectively. Total energy input of barley dry land farming was 29007 MJ.ha-1, where the height input energy was belong to fertilizer. Supplemental irrigations increased input energy of the system. However, 488 and 789 kg/ha increasing in grain yield of one and two complementary irrigations resulted in 10596 (56 percent) and 17121 (91 percent) MJ.ha-1 of energy output of the system, respectively, suggesting supplemental irrigation can improve energy efficiency of rapeseed dry land farming system.