ارزيابي عصارهگيرهاي شيميايي در تعيين پتاسيم قابل استفاده‌ پسته در خاك‌هاي آهكي رفسنجان

Evaluation chemical extractants in determination of available potassium for pistachio in calcareous soils of Rafsanjan

پتاسيم يكي از عناصر پرمصرف ضروري براي رشد گياهان ميباشد كه نه تنها از نظر مقدار بلكه از لحاظ فيزيولوژيكي و بيوشيميايي نيز از مهمترين كاتيونها در گياهان محسوب ميشود. لذا آگاهي از وضعيت پتاسيم خاكها در استفاده بهتر از كودهاي پتاسيمي لازم است. اين تحقيق به منظور ارزيابي 10 عصاره گير جهت استخراج پتاسيم قابل استفاده پسته در 28 نمونه از خاكهاي آهكي رفسنجان در قالب طرح كاملاً تصادفي، در 3 تكرار در گلخانه دانشگاه ولي‌عصر (عج) رفسنجان، در سال 1393 انجام شد. پتاسيم خاك با عصاره گيرهاي استات آمونيوم مولار، كلريدكلسيم 0/01 مولار، كلريدسديم 2 مولار، اسيد نيتريك 0/1 مولار، اسيد نيتريك مولار جوشان، آب مقطر، استات سديم مولار، مهليچ 1، مهليچ 3 و ديتيپياي بيكربنات آمونيوم استخراج شد. استخراج پتاسيم توسط عصاره گيرها به­ صورت زير كاهش يافت: اسيد نيتريك مولار جوشان> كلريدسديم 2 مولار> استات سديم 1 مولار> مهليچ 3> استات آمونيوم 1 مولار> اسيدنيتريك 0/1 مولار> ديتيپياي بيكربنات آمونيوم> مهليچ 1> كلريدكلسيم 0/01 مولار> آب مقطر. براساس نتايج ضرايب همبستگي، عصاره گير استات سديم مولار به دليل داشتن بالاترين ضريب همبستگي با غلظت پتاسيم برگ و اندام هوايي جهت ارزيابي قابليت استفاده پتاسيم براي پسته مناسبترين عصاره گير تشخيص داده شد. استفاده از معادلات رگرسيوني چندمتغيره نشان داد كه مقدار پتاسيم استخراج شده از خاك توسط عصاره‌گيرهاي مختلف به خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك از جمله درصد رس و ظرفيت تبادل كاتيوني بستگي داشت.

Potassium is a very important plant nutrient not only because of its large demand, but also because of its important physiological and biological functions in plant. Therefore, understanding of soil potassium status can lead to better use of potassium fertilizers. This study was done to evaluate 10 extractants for estimating available potassium for pistachio in 28 calcareous soils of Rafsanjan in a completely randomized design with three replications in greenhouse conditions in Vali-e-Asr university of Rafsanjan in 2014. Potassium was extracted by 1 M NH4OAc, 0.01 M CaCl2,2 M NaCl, 0.1 M HNO3, boiling 1 M HNO3, distilled water, 1M NaOAc, Mehlich1, Mehlich3 and DTPA-NH4HcO3.The results showed that extraction of K decreased in the order: boiling 1 M HNO3> 2 M NaCl > 1M NaOAc > Mehlich3> 1 M NH4OAc > 0.1 M HNO3> DTPA-NH4HcO3> Mehlich1> 0.01 M CaCl2> distilled water. 1M NaOAc was selected as the most suitable extractant for potassium in calcareous soils of Rafsanjan on its high correlation with leaf and shoot K concentration. Multiple regression equations indicated that potassium extracted from the soil dependent to different physical and chemical properties of soil such as amount of clay and cation exchange capacity.