ارزيابي قابليت زينتي برخي گونه‌هاي جنس Allium بومي ايران در شرايط آب‌ و هوايي خرم‌آباد

Evaluation of ornamental potential of some Iranian Allium species under climatic conditions of khorramabad

به‌منظور بررسي سازگاري و ارزيابي قابليت زينتي برخي گونه‌هاي آليوم (Allium spp) بومي ايران در شرايط آب‌وهوايي خرم‌آباد پژوهشي در مزرعة دانشكدة كشاورزي دانشگاه لرستان طي 94-1393 انجام گرفت. آزمايش بر اساس طرحي كاملاً تصادفي با 21 تيمار (گونه-مكان) در سه تكرار انجام شد. طي رشد، سازگاري و ويژگي‌هاي فنولوژيكي و مورفولوژيكي اندازه‌گيري و ثبت شد. تجزية واريانس ويژگي‌هاي مورد مطالعه نشان داد كه اختلاف آماري معنا‌داري (p<0.01) در تمامي ويژگي‌ها وجود دارد كه نشان‌دهندة تنوع ژنتيكي در گونه‌هاي مورد مطالعه است. براي تعيين قابليت زينتي گونه‌هاي مورد مطالعه از تجزية خوشه‌اي و تجزيه به مؤلفه‌هاي اصـلي استفاده و ويژگي‌هاي مهم از نظر زينتي مانند ارتفاع ساقة گلدهنده، قطر گل‌آذين، دوام گل روي بوته و رنگ گل بررسي شد. بر مبناي دو مؤلفة اول و دوم كه 54 درصد از تغييرات موجود بين داده ها را توجيه مي‌كند، بايپلات مربوط رسم گرديد. در فضاي باي‌پلات و كلاستر ترسيم‌شده ژنوتيپ‌ها در گروه‌هاي مشخصي قرارگرفت كه مرتبط با ارزش زينتي ژنوتيپ‌ها بود. بر اساس نتايج، گونه Allium iranicum جمعآوري‌شده از منطقة ديزين البرز با قطر گل‌آذين بزرگ (63/28 ميلي‌متر)، رنگ گل زيبا (بنفش) و سبزبودن در زمستان و گونة Allium oschaninii جمعآوري‌شده از منطقة چناران خراسان با عمر بالاي گل روي بوته (54 روز)، شكلي زيبا، ارتفاع زياد ساقة گل دهنده (95 سانتي‌متر) گونه‌هاي داراي قابليت زينتي و رشد مناسب شناسايي شده.

In order to evaluate the adaptation and ornamental potential of Allium spp endemic to Iran, an experiment was conducted in Agricultural Research Station of Lorestan University under Khorramabad climatic conditions during 2014-2015. A completely randomized design was used for the experiment with 21 treatments (species-location) with three replications. Phonological and morphological characteristic at growth stage was recorded. Analysis of variance showed significant (p<0.01) differences among species on all traits indicating genetic diversity of the studied species. Cluster analysis and principle component analysis were used to assess the ornamental potential of the studied species and the most important ornamental characteristics i.e. scape length, the diameter of the inflorescence, flower longevity and flower color were evaluated. Biplot were depicted on the basis of both the first and second component that showed 54% of variations. In the biplot and cluster analyses, the species were placed into distinct groups associated with their potential ornamental value. According to the results, Allium iranicum collected from the Alborz-Dizin with large inflorescence (63.28 mm), beautiful flower color (purple) and being green in winter, and Allium oschaninii species collected from Khorasan-Chenaran with great flower longevity (54 d), beautiful form and large scape length (95 cm) were identified as good potent ornamental species.