ارزيابي كمون ثانويه و رفتار جوانه‌زني بذر لاين‌ها و ارقام كلزا

Assessment of germination and secondary dormancy behaviours of lines and cultivars of canola

كمون ثانويه يكي از اصلي‌ترين دلايل پايداري بانك بذر در خاك است. بذرهاي كلزاي موجود در بانك بذر خاك پس از رفع كمون ثانويه جوانه زده و مي‌توانند به پراكنش ناخواسته ژن‌هاي هدف به ديگر گياهان منجر شوند. در اين مطالعه كمون ثانويه با استفاده از پلي اتيلن گلايكول 6000 بهمدت 14 روز تحت شرايط آزمايشگاهي در 41 لاين و 5 رقمكلزا القا و درصد كمون ثانويه بذرها ثبت شد. اين مطالعه در قالب طرح كاملا تصادفي انجام شد. تمامي لاين‌ها و ارقام در شرايط مطلوب جوانه‌زني، از جوانه‌زني بسيار بالايي برخوردار (بالاي 94 درصد) و پس از القاي كمون ثانويه در پنج گروه بسياركم، كم، متوسط، زياد و بسيار زياد با استفاده از تجزية كلاستر، دسته‌بندي شدند. پنج لاين در گروه بسياركم و دو لاين در گروه بسيار زياد و بقية لاين‌ها در گروه متوسط و كم قرار گرفتند. پنج رقم (RGS003، زرفام، هايولا 401، هايولا 308 و هايولا 50) از كمون ثانويه متوسط (40-60 درصد) برخوردار بودند كه بيانگر عدم توجه اصلاح‌گران به بحث مهم كمون ثانوية آن‌ها طي روند اصلاح آن‌ها بوده است. دسته‌بندي لاين‌ها براساس سطح كمون ثانويه به توليدكنندگان بذر كمك مي‌كند تا لاين‌هايي را انتخاب كنند تا علاوه بر عملكرد و ديگر ويژگي‌هاي مهم در امر توليد بذر، از كمون ثانويه پايين‌تري برخوردار باشند تا از ديدگاه توليد بذر مشكلات ناشي از آن‌ها در محصول بعد به حداقل برسد.

Secondary seed dormancy is known as the major reason for seed persistence of canola (Brassica napusL). Volunteer’s rapeseeds emerging from the soil seed bank can lead to unwanted gene dispersal to other plants after breaking secondary seed dormancy. At the current study, secondary dormancy was induced in 41 lines and 5 cultivars of canola under laboratory condition with using polyethylene glycol 6000, during 14 days and secondary seed dormancy recorded. This study was conducted as a randomized complete design. High germination percentage was observed at the all lines and cultivars (higher than 94%), and they were classified at five groups included very low, low, medium, high and very high secondary dormancy using cluster analysis. Among different lines, five genotypes were included at the very low group and two genotypes were included at the very high group. The other lines were placed in average and low groups. It was observed that five varieties (RGS003, Zarfam, Hyola401, Hyola308 and Hyola50) had average secondary dormancy (40-60%) that was related to breeding ignorance about secondary dormancy during seed production process. Lines classification based on different levels of secondary dormancy helps seed producers to select lines with low levels of secondary dormancy along with high yield and other characteristics, in order to deal with problems in seed producing process.