ارزيابي جوانه زني برخي از ژنوتيپ هاي كلزا در واكنش به پتانسيل آب با استفاده از مدل هيدروتايم

Assessment of seed germination on the response to water potential in different canola genotypes using hydrotime model

شناسايي ارقام متحمل به خشكي از نظر توليد محصول در مناطق خشك و نيمه‌خشك اهميت زيادي دارد. به همين دليل، اين آزمايش در قالب طرح آماري كاملاً تصادفي به‌صورت فاكتوريل با 20 ژنوتيپ كلزا و 5 سطح پتانسيل آب 0، 0/15-، 0/3-، 0/5- و 0/8- مگاپاسكال در 4 تكـرار درآزمايشگاه تكنولوژي بذر پرديس ابوريحان در سال1394-1395 اجرا شد. جوانه زني بذر ژنوتيپهاي مختلف به صورت روزانه دوبار در هر پتانسيل آب و دماي 20 درجه سانتي‌گراد ثبت شد. سپس مدل هيدروتايم به دادههاي جوانه زني برازش داده شد. نتايج حاصل از پارامترهاي مدل هيدروتايم براي هريك از ژنوتيپ‌ها نتايج نشان داد كه لاين كرج1 و رقم اپرا به‌ترتيب با 1/23- و 1/2- مگاپاسكال كم‌ترين مقدار پتانسيل پايه و متحمل‌ترين ژنوتيپها به خشكي بودند. لاين 203 و رقم ليكورد به‌ترتيب 0/27- و 0/22- بيشترين مقدار پتانسيل پايه و حساس‌ترين ژنوتيپ‌ها به خشكي بودند. كم‌ترين ضريب هيدروتايم مربوط به ارقام زرفام و طلايه با 22/67 و23/73 مگاپاسكال بر ساعت و بيش‌ترين مقدار اين ضريب مربوط به لاين 389 و رقم اپرا به ترتيب با 50/93 و 48/07 مگاپاسكال بر ساعت بود. پتانسيل پايه با حدود 95 درصد بيش‌ترين توارث‌پذيري را داشت. با استفاده از مدل هيدروتايم ژنوتيپ هاي متحمل به خشكي شناسايي شد. همچنين، بررسي تنوع ژنتيكي و فنوتيپي و توارث‌پذيري پارامترهاي مدل نشان داد تنوع مناسبي در مقاومت ژنوتيپ هاي مختلف به سطوح خشكي وجود داشت كه از اين تنوع ميتوان براي اصلاح ارقام جديد كلزا متحمل به خشكي استفاده كرد.

Identification of cultivars with tolerance to water stress has important for crop production in arid and semi-arid areas. In order to, a factorial experiment was conducted based on completely randomized design with two factors of 20 genotypes of canola and 5 water potentials of 0, -0.15, -0.3, -0.5, and -0.8 MPa in 4 replications in Seed Technology Laboratory of College of Aburaihan, during 2015-16. Seed germination of different genotypes was recorded twice in a day for each water potential at 20oC. Thereafter, hydrotime model was fitted to time course germination. Results indicated that Karaj 1 and Opera had the lowest value of base water potential with -1.23 and -1.2 (MPa) and they were the most tolerant genotypes to drought. Genotypes of 203 and Likord had the highest value of base water potential with -0.27 and -0.22 and the most sensitive genotypes to water stress. The lowest hydrotime constant belonged to Zarfam and Talaye with 22.67 and 23.73 MPa-hours and the highest hydrotime constant belonged to 389 and Opera with 50.93 and 48.07 MPa-hours. The base water potential with 95% had the highest broad sense heritability. Using this information it is possible to identify genotypes with higher efficiency and more tolerate to water stress in future breeding programs to breed new genotypes with tolerance to water stress.