ارزيابي صفات زراعي و كيفيت دانه آفتابگردان در واكنش به نيتروژن و زئوليت تحت رژيم‌هاي مختلف آبياري

Evaluation of agronomic charachteristics and seed quality of sunflower in response to different regimes of nitrogen, irrigation and zeolite

در راستاي كاهش مصرف كودهاي شيميايي و بهبود عملكرد و اجزاء عملكرد آفتابگردان (هيبريد فرخ)، آزمايشي دو ساله در مزرعة تحقيقاتي دانشكدة كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس اجراء شد. اين تحقيق به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. رژيم آبياري عامل اصلي شامل آبياري پس از تخليه 40، 60 و 80 درصد رطوبت از نقطه ظرفيت زراعي بود. تركيب عامل‌هاي فاكتوريل از سامانه‌هاي حاصلخيزي خاك و زئوليت شامل تلفيقي از كود آلي (35 درصد مرغي + 65 درصد كود گوسفندي) به عنوان تأمين‌كنندة 100 درصد نيتروژن مورد نياز از طريق منبع آلي، تأمين 50 درصد نيتروژن مورد نياز از طريق منبع آلي+ تأمين50 درصد نيتروژن مورد نياز از طريق اوره، تأمين 100 درصد نيتروژن مورد نياز از طريق اوره، و عدم كاربرد و كاربرد 5 و 10 تن در هكتار زئوليت بود. هر دو سال در همة تيمارهاي آبياري، كاربرد كود 100 درصد آلي (28/2 تن كود گوسفندي + 14/6 تن كود مرغي در هكتار) يا تلفيقي (14/1 تن كود گوسفندي + 7/3 تن كود مرغي در هكتار + 65 كيلوگرم اوره در هكتار) همراه با 5 يا 10 تن زئوليت در هكتار عملكرد دانه و كارآيي مصرف آب بالاتري داشتند. البته در شرايط بدون تنش (40 درصد رطوبت ظرفيت زراعي خاك) بيشترين كارآيي زراعي در همة تركيب‌هاي تيماري مشاهده شد. بيشترين مقدار روغن و پروتئين دانه در شرايط عدم تنش با كاربرد زئوليت حاصل شد. كاربرد كود شيمايي مقدار پروتئين و كاربرد كود آلي مقدار روغن را افزايش دادند.

To decrease the use of chemical fertilizers and improving the yield and yield components of sunflower, a field experiment was conducted at the Research Farm of Tarbiat Modares University in 2014 and 2105. Three irrigation regimes (irrigation after depleting 40, 60 and 80% of soil water at field capacity (FC)), three soil fertility systems (100% farmyard manure (35% chicken manure + 65% sheep manure), 50% farmyard manure + 50% chemical fertilizer and 100% chemical fertilizer (urea)) and three zeolite rates (0, 5 and 10 ton ha-1) were studied in a split factorial arranged in a randomized complete block design with three replications, with irrigation regimes as the main plots, and factorial combination of the other two factors as the subplots. Over two experimental years, there were significant increases in grain yield and water use efficiency by applying either 100% farmyard manure (28.2 + 14.6 ton sheep + chicken manure ha-1, respectively) or integrated fertilizer (14.1 + 7.3 ton sheep + chicken manure ha-1, respectively plus 65 kg urea ha-1) with 5 or 10 ton zeolite ha-1 under all irrigation treatments. Based on the results, irrigation after depleting 40% of soil water at FC was revealed as a most performance of all treatment combinations. The highest oil and protein concentrations of grain were obtained with zeolite application under non-stress conditions. Chemical fertilizer application increased grain protein concentration, while organic manure increased grain oil concentration.