پديد آورندگان :
مرادي مرجانه، الهه دانشگاه زابل - دانشكده كشاورزي , گلوي، محمد دانشگاه زابل - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , رمرودي، محمود دانشگاه زابل - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , سلوكي، محمود دانشگاه زابل - دانشكده كشاورزي - گروه اصلاح نباتات
كليدواژه :
درصد اسانس , درصد روغن , عملكرد , عناصر معدني , كلروفيل , كود زيستي
چكيده فارسي :
به‌منظور بررسي تاثير كودهاي بيولوژيك، شيميايي و چين‌هاي مختلف بر برخي ويژگي‌هاي گياه دارويي رزماري (Rosmarinus officinalis L.)، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زابل اجرا شد. سه نوبت چين؛ چين اول پاييزه (اواخر پاييز)، چين اول بهاره (اواخر بهار) و چين دوم پاييزه (شش ماه بعد از چين اول پاييزه) عامل اصلي و كودهاي بيولوژيك ازتوبارور، فسفاته بارور-2، پتا بارور، كود كامل شيميايي NPK 20:20:20 و شاهد، عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه چين اول بهاره بيشترين تأثير را بر درصد اسانس و عنصر فسفر و چين دوم پاييزه بيشترين اثر را بر درصد آب نسبي برگ و ميزان عناصر پتاسيم و سديم داشت. تحتتأثير انواع كودها مقادير پروتئين، كربوهيدرات محلول، عملكرد مادة خشك، درصد و عملكرد اسانس، درصد و عملكرد روغن، آب نسبي برگ، كلروفيل، كاروتنوئيدها و عنصر نيتروژن در مقايسه با شاهد به‌طور معناداري افزايش يافتند. بيشترين ميزان عنصر فسفر (7352 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) از كاربرد كود بيولوژيك فسفاته بارور-2 و بيشترين ميزان عنصر پتاسيم و كمترين ميزان عنصر سديم به‌ترتيب (5542 و 4760 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) از مصرف كود بيولوژيك پتابارور حاصل شدند. تحتتأثير برهمكنش چين اول بهاره و كود بيولوژيك ازتوبارور، مقادير پروتئين، عملكرد مادة خشك و روغن، درصد روغن، محتوي كلروفيل a، b و كل به‌ترتيب 36/28 ميلي‌گرم بر ليتر، (3294 و 90/53 كيلوگرم در هكتار)، 63/1، 6/66، 1/94 و 81/4 ميلي‌گرم بر گرم به‌طور معناداري افزايش يافتند. برهمكنش چين اول بهاره و كود بيولوژيك پتابارور بيشترين ميزان عملكرد اسانس (41/60 كيلوگرم در هكتار) و چين دوم پاييزه و كود بيولوژيك ازتوبارور، بالاترين مقدار نيتروژن (12955 پي‌پي‌ام) را در شاخساره توليد كردند. نتايج نشان داد كه كاربرد كود بيولوژيك ازتوبارور در چين اول بهاره باعث بهبود و افزايش ويژگي‌هاي كمّي و فيزيولوژيك رزماري شد كه احتمالاً چنين تأثيري به‌دليل تسهيل جذب نيتروژن و شرايط محيطي بهينه فصل بهار براي رشد و نمو گياه بوده است.
چكيده لاتين :
In order to evaluate the effects of biological and chemical fertilizers at different cuts on some properties of the Rosemary, an experiment was carried out as split plot based on Randomized Completely Block Design (RCBD) with three replications, at the Zabol University Research Farm. Three times cuttings were Autumn’s first cut (late autumn), spring’s first cut (late spring) and autumn’s second cut (six months after autumn’s first cut) being considered as a major factor. The biological fertilizers included Aztobarvar, Phosphate Barvar-2, Petabarvar and chemical fertilizer NPK 20:20:20 and the control was considered as a subplot factor. The results showed that spring’s first cut had the greatest impact on essential oil content and phosphor. The autumn’s second cut had the greatest influence on the percentage of leaf relative water and the concentration of potassium and sodium. Amounts of protein, soluble carbohydrates, dry matter yield, essential oil content and essential yield, oil percentage and oil yield, leaf relative water, chlorophyll, carotenes and nitrogen increased as affected by fertilizers compared with control. The maximum amount of phosphor (7352 mg.kg-1) was obtained from application of Phosphate Barvar-2. Additionally, the maximum amount of potassium (5542 mg.kg-1) and the minimum of sodium (4760 mg.kg-1) was obtained from Petabarvar. Protein, dry matter yield and oil yield, oil percentage, chlorophyll a, b, total chlorophyll significantly increased under the interactions of spring’s first cut and Aztobarvar biologic fertilizer by 28/36 mg.liter-1, (3294 and 53/90 kg.ha-1) 1/63, 6/66, 1/94 and 81/4 mg.gr-1, respectivly. The results also indicated that the interaction of spring’s first cut and Petabarvar biologic fertilizer had the highest essential oil yield (41.46 kg.ha-1) and interaction of autumn’s second cut and Aztobarvar biologic fertilizer produced the highest amount of nitrogen (12955 ppm) in shoot. The result showed that the application of Aztobarvar biologic fertilizer in spring’s first cut improved and enhanced the quantitative and physiological characteristics of Rosemary. This would probably have been due to facilitating nitrogen uptake and optimal environmental conditions for growth and development.
