برآورد نيازهاي سرمايي و گرمايي برخي ارقام و ژنوتيپ هاي تجاري كيوي در منطقه غرب مازندران

Assessment of chilling and heat requirements in some commercial cultivars and genotypes of kiwifruit in the west of Mazandaran

اطلاع از نياز دمايي درختان ميوه، آثار مهمي در توليد و تعيين نواحي مناسب براي پرورش آن‌ها دارد. اين پژوهش به روش قلمه‌هاي تك‌جوانه‌اي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در پژوهشكده مركبات و ميوه‌هاي نيمه‌گرمسيري در سال 95-1394 انجام شد. در اين پژوهش نياز سرمايي ارقام هايوارد، توموري و ژنوتيپ‌هاي طلايي نر و مادة كيوي، براساس مدل‌هاي ساعات سرمايي، يوتا و ديناميك و نياز گرمايي به روش درجة ساعت رشد (GDH) بررسي شد. نتايج نشان داد كه نياز سرمايي جوانه‌هاي ژنوتيپ طلايي ماده و نر به‌ترتيب برابر با 480 و 585 ساعت سرما و براي ارقام هايوارد و توموري برابر با 692 ساعت سرما بود. مقدار نياز گرمايي جوانة ارقام و ژنوتيپ‌ها از بين 2233 GDH در ژنوتيپ‌ طلايي ماده تا 4066 GDH در جوانه‌هاي رقم هايوارد متغير بود. نياز سرمايي براي حداكثر گل‌دهي رقم هايوارد برابر با 966 ساعت سرما بود، در حالي‌كه در رقم توموري و ژنوتيپ‌هاي طلايي نر و ماده نياز سرمايي براي شكفتن جوانه‌هاي رويشي و گل‌دهي يكسان بوده و به‌ترتيب 692، 585 و 480 ساعت سرما بود. با تداوم دريافت سرما در جوانه‌ها، نياز‌ گرمايي براي شكفتن آن‌ها كاهش يافت و همبستگي منفي و معنا‌دار بين نياز سرمايي و گرمايي براي شكفتن جوانه‌ها به‌دست آمد. با توجه به نياز سرمايي كم ژنوتيپ‌هاي طلايي نر و ماده، به‌نظر مي‌رسد كه شرايط اقليمي در پراكندگي منطقة كشت آنها محدود‌كننده نباشد. تصور مي‌شود كه مدل‌هاي يوتا و ديناميك براي ارزيابي نياز سرمايي مناسب‌تر از مدل ساعتي باشند.

Information about the temperature requirements in fruit trees has an important effect on productivity and determining suitable regions for their growing. This research was carried out using single node cuttings test in a randomized complete block design with three replications in Citrus and Subtropical Research Center in 2015-16. This study was conducted to determine the chilling requirements of Hayward and Tomuri cultivars and male and female golden genotypes using three chilling models (Chilling hours, Utah, Dynamic) and their heat requirements using growth degree hours (GHD) method. Results showed that the chilling requirements of female and male golden genotype buds were 480 and 585 chilling hours, respectively, and for Hayward and Tomuri cultivars were 692 chilling hours. The amount of buds heat requirements in the cultivar and genotype ranged from 2233 GHD in female golden genotype to 4066 GHD in Hayward cultivar. Hayward cultivar required 966 hours of chilling requirement for maximum flowering, meanwhile Tomuri, male and female golden genotype had a similar chilling for both vegetative bud break and flowering including 692, 585 and 480 hours, respectively. With continued sampling, heat requirements reduced and significant negative correlation was found between chilling and heat requirements for bud break. From low chilling requirements of male and female golden genotypes, we can deduce that climatic conditions may be not limiting factor in the leading of them in growing area. It is thought that Utah and dynamic models may be more suitable than hour model to evaluate of chilling requirements.