ارزيابي تاثير سطوح كم آبياري بر عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ‌هاي گلرنگ

Evaluation of the effect of deficit irrigation regimes on grain yield and yield components of safflower genotypes

به‌منظور بررسي تنش كم آبي بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد ژنوتيپ‌هاي گلرنگ، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد، در بهار سال 1395 انجام شد. در اين پژوهش، تيمار‌ها شامل سه سطح آبياري براساس 100، 75 و 50 درصد نياز آبي گياه و ژنوتيپ‌هاي گلرنگ شامل سينا، محلي اصفهان و فرامان بودند. نتايج نشان داد تنش كم آبي موجب كاهش معني‌دار تعداد شاخه‌هاي جانبي در هر بوته، ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزاردانه، عملكرد دانه، درصد روغن، عملكرد روغن، زيست توده و شاخص برداشت شد. كمترين عملكرد دانه (1196 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (313 كيلوگرم در هكتار) از تيمار تنش كم آبي50 درصد و بيشترين عملكرد دانه (2310 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (659 كيلوگرم در هكتار) از تيمار 100 درصد نياز آبي به‌دست آمد. همچنين نتايج نشان داد در بين ژنوتيپ‌هاي گلرنگ از نظر صفات مورد مطالعه تفاوت معني‌داري وجود داشت به‌طوري كه بيشترين عملكرد دانه (1998 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (561 كيلوگرم در هكتار) در ژنوتيپ سينا و كمترين عملكرد دانه (1659 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (426 كيلوگرم در هكتار) در ژنوتيپ محلي اصفهان مشاهده شد. نتايج نشان داد تفاوت‌هاي موجود در بين ژنوتيپ‌ها از نظر صفات مورفولوژيك، درصد روغن و عملكرد روغن از مولفههاي مهم بوده كه مي‌تواند در انتخاب ژنوتيپ‌ها و يا ارقام مناسب تحت شرايط خشكي از آن استفاده كرد.

In order to evaluate the effect of water deficit stress on seed yield and yield components of safflower genotypes (Carthamus tinctorius L.), an experiment was conducted as a split plot with three replicates at the research filed of University of Shahrekord in spring 2016. Treatments consisted of three levels of irrigation based on 100%, 75% and 50% of the plant’s water requirement and three selected safflower genotypes including Sina, Isfahan and Faraman. Results indicated that deficit irrigation caused a significant reduction in all traits including the number of lateral branches per plant, plant height, head number per plant, number of seed per head, seed thousand weight, seed yield, oil percentage, oil yield, biological yield and harvest index. The lowest values of seed yield (1196 kg.ha-1) and oil yield (313 kg.ha-1) were obtained in the deficit irrigation treatment of 50 %plant water requirement and the highest seed yield (2310 kg.ha-1) and oil yield (561kg.ha-1) were obtained in 100% plant water requirement. The results showed that there was a significant difference among investigated safflower genotypes, and the highest seed yield (1998kg.ha-1) and oil yield (561kg.ha-1) were obtained in Sina genotype and the lowest seed yield (1659kg.ha-1) and oil yield (426 kg.ha-1) were obtained in local Isfahan genotype. The results showed that the differences among genotypes in terms of morphological traits, oil percentage, and oil yield were important components that could be used to select genotypes or appropriate cultivars with drought conditions.