بررسي عوامل محيطي و دموگرافيكي موثر بر شيوع بيماري سل در شهر مشهد

Effective Environmental and Demographic Factors on Incidence of Tuberculosis in Mashhad, Iran

سابقه و هدف: بيماري سل يكي از مهم‌ترين مشكلات بهداشتي- درماني كشورهاي گوناگون جهان، از جمله ايران است. هدف از مطالعه حاضر، شناخت عوامل محيطي مؤثر بر بروز اين بيماري است؛ به‌طوري‌كه عوامل مداخله‌گر تعيين‌شده و مناطق بحراني و نيازمند اقدامات پيشگيرانه و درماني، از اين طريق مشخص شود. مواد و روش‌ها: اين مطالعه، يك مطالعه توصيفي- تحليلي و گذشته‌نگر است كه اطلاعات موجود در واحدهاي بهداشتي- درماني در سطح مشهد بررسي شد. اطلاعات فردي، يافته‌هاي دموگرافيك، محيطي و جغرافيايي، اساس اصلي تحليل‌ها بوده و مناطق بحراني از اين طريق تعيين شده‌اند. يافته‌ها: در اين پژوهش، 813 نفر از بيماران مشهدي و مناطق حاشيه‌اي آن از طرف مراكز بهداشتي- درماني، مبتلا به بيماري سل تشخيص داده شدند و از نظر مشخصات دموگرافيكي و سكونتي مورد بررسي قرار گرفتند. يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان داد كه بين بيماري و مليت ارتباط معناداري وجود دارد (05/0P<). همچنين، بين ابتلا به بيماري سل و نزديكي محل سكونت به شريان‌هاي اصلي ترافيكي، همسايگي با دامداري‌ها و محل‌هاي فاقد سيستم‌هاي جمع‌آوري زباله، رابطه وجود دارد (05/0P<). درنتيجه، مناطق حاشيه‌نشين شهر به‌عنوان مناطق بحراني و نيازمند توجه تعيين ‌شدند. استنتاج: با توجه به افزايش تعداد افراد مبتلا به بيماري سل در ايران، به‌ويژه شهر مشهد و افزايش مرگ‌ و ميرهاي ناشي از اين بيماري، شناخت فاكتورهاي ايجادكننده اين بيماري، به‌خصوص عوامل محيطي و دموگرافيكي، كمك شاياني به كنترل و مديريت بهتر اين بيماري خواهد كرد.

Background and purpose: Tuberculosis (TB) is one of the main medical and health problems worldwide. Herein, we aimed to evaluate the effect of environmental factors on the incidence of this disease. In so doing, we can determine the critical and deficient areas, the risk factors for the disease, and implement preventive and therapeutic interventions. Materials and methods: In this retrospective, descriptive-analytic study we used available information in health centers in Mashhad, Iran. Personal, demographic, environmental, and geographic data was the main basis of our study to identify the high-risk areas. Results: We studied 813 patients diagnosed with TB in Mashhad health centers of Mashhad and its outskirts. The results showed significant relationship between the developing TB and nationality (P<0.05). Also, there was an association between risk of developing TB and living near major traffic arteries, areas with livestock farms or without waste collection system (P<0.05). The city's outskirts were determined as critical areas that need further considerations by health authorities. Conclusion: Given the increasing incidence rate of TB in Iran, particularly in Mashhad, and escalated TB mortality, identifying factors causing the disease, especially the environmental and demographic factors, can improve management of this disease.