شناسايي منابع انتشار هيدروكربن هاي آروماتيك چندحلقه اي ذرات PM10 هواي شهر تهران در سال 92

Source identification of PM10-bound Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) of Tehran ambient air in year 2013

زمينه و هدف: هيدروكربن­ هاي آروماتيك چندحلقه ­اي گروهي از آلاينده ­هاي آلي هستند كه عمدتا در طي احتراق ناقص توليد مي­ شوند. هدف اصلي اين مطالعه شناسايي منابع اصلي انتشار PAHs در هواي شهر تهران و تعيين سهم اين منابع در ميزان انتشار اين تركيبات در هواي شهر تهران است. روش بررسي: فيلترهاي حاوي ذرات از 10 ايستگاه سنجش آلودگي هواي متعلق به شركت كنترل كيفيت هواي شهر تهران جمع­ آوري شد و براي آناليز به آزمايشگاه منتقل شد. به منظور اعتبارسنجي داده­ هاي بدست آمده با روش استخراج فيلترهاي شركت كنترل كيفيت هوا، نمونه­ برداري همزمان با استفاده از يك پمپ نمونه­ بردار SKC مجهز به هد نمونه­ برداري با ورودي انتخابي PM10 صورت پذيرفت. جهت شناسايي منابع انتشار و تعيين سهم آنها، نسبت‌هاي تشخيصي و آناليز مولفه ­هاي اصلي (PCA) مورد استفاده قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين نسبت‌هاي فنانترن به مجموع فنانترن بعلاوه آنتراسن، بنزو[a] آنتراسن به مجموع بنزو [a] آنتراسن بعلاوه كرايسن، فلورآنتن به مجموع فلورآنتن بعلاوه پايرن و نسبت‌هاي IcP/(IcP+BghiP) در نمونه­ ها به ترتيب 0/79، 0/52، 0/43 و 0/38 بوده است. اين نسبت‌ها نشان مي‌دهند كه احتراق، خصوصا سوخت‌هاي فسيلي و وسايل نقليه موتوري، منبع اصلي انتشار PAHs در تهران بوده است. همچنين نتايج آناليز PCA نشان داد كه 49، 29 و 22 درصد از انتشار PAHs در هواي شهر تهران به ترتيب منتسب به خودروهاي بنزيني، خودروهاي گازوئيلي و ساير منابع بودند. نتيجه‌گيري: براساس نتايج اين مطالعه، احتراق ـ خصوصا سوخت‌هاي فسيلي و وسايل نقليه موتوري ـ منبع اصلي انتشار PAHs در تهران بوده است.

Background and Objective: Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are a group of organic pollutants that are mostly generated during the incomplete combustion. The main objective of this study was to characterize potential sources of PAHs in Tehran. Materials and Methods:, Samples of PM10 were collected at 10 monitoring stations belonging to Tehran Air Quality Control Company (AQCC) and transferred to laboratory for analysis. Besides, a SKC Flite 2 Air Sampling Pump (SKC, USA) equipped with a sampling head and PM10 size-selective inlet was used at four stations to compare the results obtained by collecting AQCC monitors (AQCCMs) tapes with the standard sampling procedures for assessing the interchangeability of two field sampling methods. The principal component analysis (PCA) and diagnostic ratios were applied to identify emission sources and source contribution. Results: The average diagnostic ratios of phenanthrene (Phe)/ (Phe+anthracene (Ant)), benzo(a)anthracene (BaA)/ (BaA+chrysene (Chry)), fluorantene(Flu)/ (Flu+pyrene (Py)), and indeno(1,2,3cd) pyrene (IcP)/(IcP+benzo(ghi)perylene (BghiP)) in samples were 0.79, 0.52, 0.43 and 0.38, respectively. These ratios showed that the combustion, especially fossil fuels and motor vehicles, was the main sources of PAHs emission in Tehran. The results of PCA analysis also indicated that 49, 29 and 22% of PAHs sources in Tehran atmosphere were attributed to gasoline-driven vehicles, diesel vehicles and other sources, respectively.