بررسي اثر شوري و دما بر جوانه زني بذر گياه دارويي زوفا Hyssopus officinalis

Effects of salinity and temperature on germination of Hyssop

به منظور بررسي تأثيرات توأم تنش شوري حاصل از كلريد سديم و كلريد كلسيم و دما بر خصوصيات جوانه‌زني گياه دارويي زوفا (Hyssopus officinalis)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پاية طرح كاملاً تصادفي با پتانسيل‌هاي مختلف اسمزي (صفر، 3-، 6- و 9- بار) در دماهاي متفاوت، 20، 25، 30 و 35 درجة سانتي‌گراد، با سه تكرار در آزمايشگاه مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان خراسان رضوي، در سال 1389، انجام شد. در اين تحقيق صفات درصد و سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و ساقه‌چه، نسبت طول ريشه‌چه به ساقه‌چه و بنية بذر اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد اثر سطوح مختلف نمك، پتانسيل اسمزي و دما بر همة صفات مورد مطالعه بسيار معني‌دار شد. مقايسة ميانگين‌ها براي صفات درصد و سرعت جوانه‌زني نشان داد كه نمك كلريد كلسيم به‌ترتيب با 63 درصد و 7/11 نسبت به كلريد سديم با 50 درصد و 1/70 اختلاف معني‌داري داشت. بالاترين درصد و سرعت جوانه‌زني در تيمار كلريد كلسيم و پتانسيل اسمزي 3- بار با دماي 25 درجة سانتي‌گراد مشاهده شد. بيشترين طول ريشه‌چه و بنية بذر نيز در تيمار كلريد كلسيم و پتانسيل اسمزي 3- بار با دماي 20 درجة سانتي‌گراد مشاهده شد. بيشترين طول ساقه‌چه در تيمارهاي كلريد سديم و كلريد كلسيم با پتانسيل اسمزي شاهد (آب مقطر) و دماي 30 درجة سانتي‌گراد وجود داشت. به‌طور كلي با افزايش پتانسيل اسمزي و نيز دماي بالاتر از 30 درجة سانتي‌گراد همة صفات در هر دو محلول نمك به‌طور معني‌داري كاهش يافت. با وجود اين اثرات سوء، افزايش دماهاي بالا در نمك كلريد سديم به مراتب بيشتر از كلريد كلسيم بود. بررسي پاسخ گياه زوفا به سطوح مختلف تنش شوري و دما در مرحلة جوانه‌زني، كشاورزان را در استقرار و توليد مطلوب آن ياري خواهد كرد.

In order to study the effects of salinity stress (made by sodium chloride and calcium chloride) and temperature interaction on germination characteristics of hyssopus officinalis, an experiment was conduct on factorial basis and in a completely randomized design with three replication at laboratory of Khorasan Razavi Agriclultural and Natural Resource Research Center in 2010. In this experiment, different osmotic potentials (0, -3, -6 and -9 bar) and also different temperatures (20, 25, 30 and 35 centigrade degree) were used. In this research, the percentage and rate of germination, the length of radicle and plumule, length ratio of radicle and plumule and seed vigor characteristics has been measured. The results showed a very significant effect of salt levels, osmotic potential and temperature on the above characteristics. The mean comparison for percentage and rate of germination characteristics showed that calcium chloride with 63% and 7.11 respectively had a significant difference with sodium chloride with 50% and 1.70. The highest percent and rate of germination were seen in -3 bar osmotic potential made by calcium chloride in 25 centigrade degree. The highest length of radicle and vigor was in -3 bar osmotic potential made by calcium chloride in 20 centigrade degree. The highest length of plumule was seen in both sodium chloride and calcium chloride in 0 bar (control) osmotic potential and 30 centigrade degree. Generally while the osmotic potential increases and temperature goes up to 30 centigrade degree all the characteristics in sodium chloride and calcium chloride had a remarkable reduction. Also increment of high temperatures had more harmful effects in NaCl than CaCl2. Study the Hyssop plant response to different levels of salinity and temperature on germination stage, it will assist farmers in establishment and desirable production.