امكان استفاده از فلورسنس كلروفيل براي ارزيابي تحمل تعدادي از پايه هاي مركبات به تنش غرقاب

Possibility of using Chlorophyll Fluorescence to Assess the Tolerance of a Number of Citrus Rootstocks to Waterlogging Stress

يكي از پاسخ‌هاي فيزيولوژيك گياهان به تنش غرقاب، تغيير در فلورسنس كلروفيل است كه به علت سهولت اندازه‌گيري در مزرعه، ارزان و غير‌تخريبي‌بودن، يكي از مناسب‌ترين روش‌ها براي ارزيابي تحمل ژنوتيپ‌هاي مختلف به تنش‌ها است. بنابراين، در اين پژوهش، روند تغييرات شاخص فلورسنس كلروفيل (Fv/Fm) نارنگي انشو با 7 پايه (نارنج، سوينگل‌سيتروملو، كاريزوسيترنج، ترويرسيترنج، سي ـ 35، اسموت‌فلت‌سويل و گوتو) در برخي خاك‌هاي مناطق شرق مازندران تحت تنش غرقاب به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي بررسي شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه اثر خاك، پايه و برهم‌كنش آن‌ها بر ميانگين تغييرات شاخص فلورسنس كلروفيل پايه‌ها تحت شرايط غرقاب در سطح 1 درصد معني‌دار بود. اثر خاك‌هاي مختلف بر ميانگين شاخص فلورسنس كلروفيل در كل دورة غرقاب نشان داد كه پايه‌ها در خاك 7 و 1 به‌ترتيب بيشترين و كمترين شاخص را داشتند. اثر پايه‌هاي مختلف نيز بر شاخص فلورسنس نشان داد كه با افزايش زمان غرقاب، اين شاخص به‌طور فزاينده‌اي نسبت به شروع غرقاب كاهش يافت و از نظر ميانگين شاخص فلورسنس در كل دورة غرقاب گوتو و نارنج به‌ترتيب بيشترين و كمترين شاخص فلورسنس كلروفيل را داشتند، سوينگل‌سيتروملو، كاريزوسيترنج، ترويرسيترنج، اسموت‌فلت‌سويل و سي ـ 35 به‌ترتيب بعد از گوتو قرار گرفتند. همچنين، اثر برهم‌كنش خاك و پايه بر ميانگين شاخص فلورسنس نشان داد كه تحمل پايه‌ها به غرقاب در خاك‌هاي مختلف، متفاوت است.

Changes in chlorophyll florescence is one of the physiological responses of plants to waterlogging stress. Due to easily measured in field and its inexpensive and non-destructive characteristics, it is one of the best ways to assess different genotypes tolerance to stresses. In this experiment, trends of chlorophyll fluorescence index (Fv/Fm) of ‘Satsuma’ mandarin (Citrus unshiu) on seven rootstocks (sour orange, Swingle citromello, Carizo citrange, Troyer citrange, C-35, Smooth flat sevil and Gou tou) were determined in some soils of East Mazandaran. The experiment was conducted as factorial in a randomized complete block design. The results showed that effect of different factors on changes of chlorophyll fluorescence were significant. Soils 7 and 1 had the highest and lowest index, respectively. The effect of different rootstocks on fluorescence index showed that with increasing duration of waterlogging, this index drops increasingly compared to the beginning of waterlogging. Gou tou and Sour orange had the highest and lowest fluorescence during waterlogging, and Swingle, Carizo, Troyer, Smooth and C-35 placed after Gou tou, respectively. In addition, tolerance of rootstocks to waterlogging was different in various soils of this area.