اثر تراكم بوته بر برخي خصوصيات مورفولوژيك و عملكرد كمي و كيفي هيبريدهاي سورگوم علوفه‌اي در استان گلستان

Effect of Plant Density on some Morphological Traits and Quantitative and Qualitative Yeild of Forage Sorghum Hybrids in Golestan Province

به منظور تعيين اثر تراكم بوته بر عملكرد كمي و كيفي هيبريدهاي علوفه‌اي سورگوم، آزمايشي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي انبارالوم در استان گلستان به مدت دو سال (1389 و 1390) اجرا شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل و بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا شد. فاكتور اول پنج هيبريد سورگوم علوفه‌اي و فاكتور دوم تراكم بوته در سه سطح 167، 208 و 278 هزار بوته در هكتار بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر تراكم بوته و هيبريدها بر همه صفات معني‌دار بود. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه با كاهش تراكم بوته، تعداد پنجه در بوته و قطر ساقه افزايش يافت و بيشترين تعداد پنجه از تراكم 167 هزار بوته در هكتار به تعداد سه پنجه در هر بوته به دست آمد. با افزايش تراكم بوته در همه هيبريدها عملكرد علوفه خشك و عملكرد پروتئين نيز افزايش يافت. بيشترين عملكرد علوفه خشك و عملكرد پروتيين از هيبريدهاي ICRISAT625×R165 و اسپيدفيد در تراكم 278هزار بوته در هكتار به دست آمد. هيبريد اسپيدفيد بيشترين عملكرد علوفه خشك (18/5 تن در هكتار) و عملكرد پروتيين (132/5 كيلوگرم در هكتار) را توليد كرد. بر اساس نتايج اين تحقيق، هيبريد ICRISAT625×R165 به همراه هيبريد اسپيدفيد (شاهد) با تراكم 208 هزار بوته در هكتار براي كاشت در منطقه انبارالوم توصيه مي‌شود.

To determine the effects of plant density on quantitative and qualitative yield of five forage sorghum hybrids, an experiment was conducted at Agricultural Research Station of Anbarloum in 2010 and 2011. The experiment was in factorial based on RCBD with four replications. The first factor was five hybrids of forage sorghum and the second factor was plant density with three levels (167000, 208000 and 278000 plantha-1). The results of analysis of variance showed that the effects of plant density and hybrids were significant on all of assesse traits. Mean comparison of the traits showed that with decrease in plant density, number of tillers per plant and stem diameter were increased. The highest number of tiller plant (3 tillerplant-1) was obtained from 167000 plant per hectare. In all hybrids, with increase in plant density, dry forage and protein yield were increased and the highest dry forage yield and protein yield were obtained from Speed Feed and ICRISAT 625 × R165 hybrids. Speed Feed produced the highest dry forage (18.5tha-1) and protein yield (132.5 kgha-1) in treatment with 287000 plant per hectare. Based on the results of this experiment, Speed Feed and ICRISAT625×R165 hybrids with 208000 plantha-1 dencity can be recommended for sowing in this region.