كليدواژه :
سلامت محيط , فاكتورهاي خوني , ماهي كپور معمولي , گلايفوزيت , سموم كشاورزي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: سم گلايفوزيت از سموم علف كش سيستميك و غيرانتخابي است كه براي كنترل گياهان استفاده مي‌شود اما اثرات مضري بر جانوران دارد. مطالعه حاضر با هدف تعيين غلظت كشنده گلايفوزيت و تاثير آن بر فاكتورهاي خون شناسي و تغييرات رفتاري ماهي كپور معمولي انجام شد.
روش بررسي: ماهيان در معرض غلظت‌هاي مختلف سم گلايفوزيت (5، 10، 20، 30 و mg/L 40) و يك گروه شاهد در طي h 96 قرار گرفتند. از نمونه‌ها خونگيري و فاكتورهاي خوني سنجيده شد. در طول دوره آزمايش، ميزان تلفات و رفتارهاي ماهيان ثبت گرديد. بر‌اساس ميزان تلفات، ميزان LC50، LOEC، NOEC و MATC محاسبه شد.
يافته‌ها: در شروع آزمايش رفتارهايي مانند جهش در سطح آب، تحرك بالا و سپس تجمع در بستر و در نهايت تنفس در سطح، عدم تعادل، سستي و مرگ در تيمارهاي مختلف مشاهده گرديد. ميزان LC50 گلايفوزيت براي اين ماهي براي زمان‌هاي 24، 48، 72 و h 96 به ترتيب 36/09، 30/46، 21/78، mg/L20/05 و ميزان LOEC، NOEC و MATC به ترتيب 6/66، 4/73 و mg/L 2/005 محاسبه شد. با افزايش غلظت سم تغييرات معني‌داري در ميزان فاكتورهاي خوني شامل گلبول‌هاي قرمز و سفيد، هماتوكريت، هموگلوبين، پروتئين كل، گلوكز، كورتيزول و غيره مشاهده شد (0/05>p).
نتيجه‌گيري: سم گلايفوزيت با درجه "نسبتا سمي" است و در غلظت بالا تاثيرات شديدي بر فيزيولوژي و سيستم ايمني ماهيان دارد. فاكتورهاي خوني و تغييرات رفتاري مي‌توانند به‌عنوان آزمايش تشخيصي سلامت محيط و همچنين شاخص استرس سموم در اكوسيستم‌هاي آبي استفاده شوند.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Glyphosate is a non-selective, systemic herbicide that can control most plants, but it has harmful effects on organisms, especially aquatic animals. Static bioassays were made to determine acute toxicity of glyphosate and its effects on haematological parameters and behavior changes of common carp (Cyprinus carpio).
Materials and Methods: Common carp were exposed to different concentrations of glyphosate (5, 10, 20, 30 and 40 mg/L) and a control group for 96 h. After that, blood and plasma factors were measured in blood samples. Mortality rate and fish behavioral were recorded during the experiments. LC50, LOEC, NOEC and MATC were calculated by Probit software according to mortality rate in any treatment.
Results: In the early period of the experiment, fish in toxic media were jumping in water and showed high movements. Then after, the behavior such as breathing in surface, loss of balance, weakness and finally death were observed in the different treatments. LC50 value and 95% confidence limit of glyphosate in 24, 48, 72 and 96 h were 36.09, 30.46, 21.78 and 20.05 mg/L for common carp, respectively. The LOEC, NOEC and MATC were calculated as 6.66, 4.73 and 2.005 mg/L. The Significant changes that were observed in blood factors included RBC, WBC, Hct, Hb and plasma factors such as total protein, glucose, cortisol and other factors when the pesticide concentration was increased (p<0.05).
Conclusion: Results showed that glyphosate had a high effect on common carp and it its physiology and immune system. Haematological parameters may be used as an environmental health diagnostic test and stress indicator for agriculture pesticides in aquatic ecosystems.
